Газета "Позиция профсоюза" № 12 - 13 (121 -122) Октябрь, 2013г.

Председателю ЦК профсоюза работников

образования и науки КР Токтогулову А. Т.

Уважаемый Асылбек Токтогулович!

Сердечно поздравляем Вас и в Вашем лице Ваших коллег с Международным днём учителя, который отмечается мировым учительским сообществом 5 октября 2013 года!

В канун этого Дня, поистине праздничного для учителей всех, стран мира, желаем Вам, Вашим коллегам по профсоюзной, учительской работе быть всегда на достойной высоте решаемых задач по развитию образования, повышению уровня действий профсоюзов; всем учителям — иметь высоким социально-экономический статус в обществе, пользоваться всеобщей любовью и уважением среди учащиеся и родителей.

Без высокой ответственности за развитие образования, любви к учительской профессии, беззаветного отношения к порученному делу не могут развиваться ни одно общество, ни одно государство.

От Ваших активных действий по защите трудовых, экономических, социальных прав и интересов работников образования, студентов, от благородного, самоотверженного труда учителя, его творческого подхода обучению во многом зависят судьба молодёжи и уровень образования и воспитания подрастающего поколения.

Желаем Вам лично, учительскому составу дальнейших успехов в работе; здоровья, счастья и благополучия Вам и Вашим семьям!

Совет МОТ «Образование и наука» 18 сентября 2013 г., Москва

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

 МАЙРАМЫНЫЗДАР КУТ БОЛСУН!

Кутурогон куз айларынын эн бышыкчылыктуу жана берекелуу кундорундо эгемен олкобуздун келечек муундарына татыктуу таалим  жана тарбыя берип жаткан билим беруу системасынын жана эмгекчилердин бардык укуктарын жана кызыкчылыктарын коргоодо узурлуу эмгектенип келатышкан профсоюз тармагынын кызматкерлери ар жылы ( оздорунун кесиптик майрамдарын удаа белгилешет. Мына ушундай ардактуу жана сыймыктуу майрамдары менен республиканын билим беруучу уюмдарында жана бул келечектуу тармактын профсоюз уюмдарында эмгектенип жатышкан бардык кесиптештеримди чын журогумден куттуктаймын, Сиздерге Алла-Таала ыроологон бардык жакшылыктарды каалаймын, узун омур, коонорбос бакты-таалай, тууган- туушкандар менен ырыс-ынтымак тилеймин.

Рынок мамилелерине отуунун шарттарында билим беруу олконун  артыкчылыктуу тармактарынын бирине айланып баратат жана ал мамлекеттик саясатта орчундуу орунга ээ болууда. Жыл откон сайын тармакты каржылоо жакшырып баратат, билим беруунун сапаты жогорулоодо, атаандаш билим беруу оз ордун табууга аракет кылууда, кызматкерлердин татыктуу эмгек акы алуу маселеси тиешелуу денгээлде чечилуудо, мугалимдин коомдогу статусун орнотуу аракеттери корулуудо, алардын экономикалык, социалдык жана эс алуу укуктары мыйзам чегинде корголууда. Мына ушулардын баары адам эмгеги, акылы, аракети, далалаты, ой-максаты аркылуу ишке ашууда. Ал адам Мугалим экендиги ото сыймыктандырат жана копту умуттондурот.

Дагы бир жолу майрамыныздар менен!

А. ТОКТОГУЛОВ,

Кыргызстан профсоюздар федерациясынын торагасы,

КОП ИШТЕР АЛДЫДА ТУРАТ                                                     ПЛЕНУМ

2013-жылдын 5-августунда Нарын областынын борбору Нарын шаарында Кыргыз Республикасынын билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин III кочмо пленуму болуп отту. Анын ишине БК пленумунун мучолорунон тышкары облрайшаар-комдордун, ЖОЖ профкомдорунун жетекчилери, БК аппаратынын кызматкерлери, БК текшеруу комиссиясынын мучолору, Кыргыз Республикасынын окмотунун Нарын областы боюнча ыйгарым укуктуу окулунун, областтагы райондук мамлекеттик администрациялардын башчыларынын, Нарын шаарынын мэринин орун басарлары, Нарын областынын тармактык профсоюзунун активисттери катышты.

Пленумду кириш соз суйлоо менен Кыргыз Республикасынын билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин торагасы А.Т.Токтогулов ачты.

Кыргыз Республикасынын Мамлекеттик Гимни аткарылды.

Жыйындын жумушчу органдары, кун тартиби жана алып баруу тартиби бекитилди.

Пленумдун жыйынында томонку маселелер каралды:

1.      Уюштуруу маселелери:

1.1.   Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин мучолорун тутумдан чыгаруу жонундо.

1.2.   Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин мучолугуно сунуш кылынгандардын ыйгарым укуктарын бекитуу жонундо.

1.3.   Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин президиумунун тутумуна киргизилген мучолордун ыйгарым укуктарын бекитуу жонундо.

2.      Билим беруу жана илим системаларынын кызматкерлеринин, студент жаштардын коопсуз эмгек шарттарын камсыз кылуу, эмгек укуктарын, социалдык-экономикалык жана кесиптик кызыкчылыктарын коргоо боюнча тармактык профсоюздун жана ага баш ийген уюмдардын биринчи кезектеги милдеттери жонундо.

3.      Ар кыл маселелер.

3.1. Профсоюздун Борбордук Комитетинин 2013-жылдын 9-апрелиндеги президиумунун «Красная гвоздика» балдардын эс алуу борборунун жеринен 1.80 гектар коломдогу жер участогун сатуу тууралуу» N° 14/8 чечимин бекитуу жонундо.

Кун тартибиндеги биринчи маселе боюнча Кыргыз Республикасынын билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин торагасы А.Т.Токтогулов соз суйлоп, томонкулорду белгиледи:

-        Тармактык профсоюздун V съездинде билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетине 57 адам мучолукко шайланган, бугунку кундо ар кандай себептер менен 4 адам анын тутумунан чыгып жатат:

1.      Назарова Шырман Юсуповна-билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Кара-Суу райкомунун торайымы оз каалоосу боюнча ээлеген кызматынан бошогондугуна байланыштуу;

2.      Эпеев Молдобек Эпеевич - билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Тогуз-Торо райкомунун торагасы оз каалоосу боюнча ээлеген кызматынан бошогондугуна байланыштуу;

3.      Жандралиев Кыдырбай Сырымбекович - билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Нарын райкомунун торагасы оз каалоосу боюнча ээлеген кызматынан бошогондугуна байланыштуу;

4.      Байсубанов Учкун Карыбекович - БГУнун бириккен профкомунун торагасы башка кызматка которулгандыгына байланыштуу.

Пленум аларды билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин мучолугунун тутумунан чыгаруу тууралуу чечим кабыл алды.

Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Уставына ылайык профсоюздун Борбордук Комитетинин тутуму туздон-туз делегаттоо принциби аркылуу тузулет. Пленумдун кароосуна томонку чечимдерди бекитуу сунуш кылынды:

1.   Профсоюздун Араван райондук комитети билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин тутумуна билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Араван райондук комитетинин торагасы Базарбаев Абдуллажан Базарбаевичти делегаттоо чечимин кабыл алган.

2.   Профсоюздун Кара-Кол шаардык комитети билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин тутумуна билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Кара-Кол шаардык комитетинин торайымы Карако­зова Айгуль Карыпбаевнаны делегаттоо чечимин кабыл алган.

3.   Профсоюздун Нарын райондук ко­митети билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитети­нин тутумуна билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Нарын рай­ондук комитетинин терагасы Курманкожоев Мукамбеталы Жунушалиевичти делегаттоо чечимин кабыл алган.

4.   Кыргыз мамлекеттик дене тарбыя жана спорт академиясынын профсоюздук комитети билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин тутумуна окуу жайынын бириккен профсоюз комитетинин терайымы Арыкова Чынара Нурсеитовнаны де­легаттоо чечимин кабыл алган.

Пленум бул жолдошторду Борбордук Комитеттин тутумуна кируу боюнча ыйгарым укуктарын бекитти.Пленумдун катышуучулары Борбор­дук Комитеттин тутумуна жаныдан киргизилген жолдошторду куттуктап, иштерине албан ийгиликтерди, оздоруно бекем ден соолукту каалашты.Борбордук Комитеттин 2013-жылдын 5-июлундагы президиуму Борбордук Ко­митеттин президиумунун тутумуна Бор­бордук Комитеттин аппарат жетекчиси Сагындыкова Адапкан Абсаматовнаны киргизуу чечимин кабыл алган.Пленум мына ушул чечимди бекитти: Сагындыкова Адапкан Абсаматовна Борбордук Комитеттин президиумунун ту­тумуна киргизилди. Мындан ары Борбор­дук Комитеттин тутуму 15 адамдан турат.

Пленумдун катышуучулары Адапкан Абсаматовнаны Борбордук Комитеттин президиумунун тутумуна шайланышы менен куттуктап, ишине албан ийгилик­терди, озуно бекем ден соолукту каалаш­ты.

Кун тартибиндеги экинчи маселе бо­юнча Кыргыз Республикасынын билим жана илим кызматкерлеринин профсою­зунун Борбордук Комитетинин торагасы А.Т.Токтогуловдун «Билим беруу жана илим системаларынын кызматкерлери­нин, студент жаштардын коопсуз эмгек шарттарын камсыз кылуу, эмгек укуктарын, социалдык-экономикалык жана кесиптик кызыкчылыктарын коргоо боюнча тармактык профсоюздун жана ага баш ийген уюмдардын биринчи кезектеги милдеттери жонундо» доклады «Позиция профсоюза» газетасына жарыялангандыгына жана пленумдун катышуучуларына алдын-ала таратылып берилгендигине байланыштуу докпадчы айрым маселелерге токтолуп соз суйлоду.

Докладды талкуулоого жарыш созге томонкулор катышышты:

-               профсоюздун Талас областынын Кара-Буура райкомунун торайымы Абдыжапарова Рыстай Максутовна,

-               профсоюздун Ош областынын Чоц- Алай райкомунун терагасы Абдылдаев Касымбек Абдылдаевич,

-               ЖАМУнун профкомунун торагасы Болотбаев Керим Болотбаевич,

-               профсоюздун Баткен обкомунун тора­гасы Бетоков Завиридин Насирович,

-               профсоюздун Нарын областынын Жумгал райкомунун торайымы Жамантаева Бегимкан Абировна,

-               профсоюздун Ысык-Кол областы­нын Туп райкомунун торагасы Сыдыков Муратбек Акунович.

Пленумда Нарын областтык профсо юздар кенешинин терагасы А.А.Молдалиев, Кыргыз Республикасынын билим беруу жана илим министрлигинин статс- катчысы К.Т.Шадыканов, Кыргыз Рес­публикасынын окметунун Нарын областындагы ыйгарым укуктуу окулунун орун басары Ч.Т.Абдраимакунова соз суйлошту.

Пленум кун тартибиндеги учунчу ма­селе боюнча профсоюздун Борбордук Комитетинин 2013-жылдын 9-апрелиндеги президиумунун «Красная гвоздика» балдардын эс алуу борборунун жеринен 1.80 гектар коломдогу жер участогун сатуу тууралуу» № 14/8 чечимин бекитти.

Кыргыз Республикасынын билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин торагасы А.Т.Токтогулов жыйынтык соз суйлоду.

Борбордук Комитеттин пленуму кун тартибинде каралган маселелер боюнча тиешелуу токтомдорду кабыл алды.

Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин III пленуму жабык деп жарыяланды.

Кыргыз Республикасынын Мамлекет­тик Гимни жанырды.

ИШТЕРМАН ЖЫЛЫ

Абдисамат Акматов: "БИЗ БАШКА АЙМАКТАРДАН АЛДА КАНЧА АЛДЫДАБЫЗ" 

Лейлек районунун каржы болумуно быйыл 80 жыл толду. Бул убакыт тарых эсебинен алганда бир кылымга жакын. Акыркы 13 жылдан бери бул тармакты жетектеп келген Акматов Абдисамат Жумановичтин айткандарына таянсак, 2001-жылы Лейлек районунун жергиликтуу бюджети 58587,5 мин сомду тузсо, 2013-жылы бул корсоткуч 512 млн. 209,1 мин сомду тузгон, же болбосо Абдисамат Жуманович жетектегенден бери бюджеттин колому 7,8 эсеге оскон. Биз КРнын Каржы жана муниципалдык кызматынын мыктысы, КРнын Президентинин Ардак Грамомтасынын ээси, Баткен облусунун жана Лейлек районунун мамлекет­тик администрацияларынын Ардак Грамоталарынын ээси, Мамлекеттик кызматтын биринчи класстагы инс­пектору Акматов Абдисамат Жу- манович менен баарлашканбыз.

-        Акча болбосо маселе че чилбейт деп калат, эми кепти акча каражаттарына буралы. 10 жылдан ашык бул тармакты жетектепсиз. Бул аралыкта эмне лер озгорду?

-        Сиздин суроонуздун торкуну райондун бюджети жонундо го дейм. Районубуздун шарты катаал, борбордон алыс жайгашкан аймак. Ошого карабастан биз башка райондордон алда-канча алдыдабыз. Фактыларга токтолоюн: 2001-жылы район­дун жылдык бюдже­ти 58 млн. 587 мин сом болсо, бугун бул корсоткуч 512 млн. 209 мин сомго жетип, осуу темпи 7,8 пайызга жеткен. Дагы бир факт: ошол 2001-жылы жалпы районго керектуу бюджеттик каражаттардын 92 пайызын республикалык бюджет берип, 8 пайызы озубуздон каржыланып келген бол­со, бугун мамлекеттик дотацияны 24 пайызга чейин кыскарттык. Бардык экономикалык корсоткучтордун барометри болгон салыкка токтоло­юн. 2001-жылы салык 9 млн. 432 мин сом болсо, 2012 -жылы бул корсоткуч 120 млн, 758 мин сомду тузуп, осуу темпи 12 пайызга жетти.

Эн башкысы биздин райондун элинин бактысына иш билген мык­ты жетекчилер келишуудо. Анан дагы лейлек эли мээнеткеч, сабырдуу калк эмеспи, бугунку кунде чакан ишканаларды ачып, оз кирешелерин кобойтуп, бак-долоттуу жашоого умтулушууда.

Мен келген ошол 2001-жылда бюджеттин мамлекеттик ишканаларга 40 млн. сом карызы бар экен. Маданият тармагы 10 млн., билим

руу тармагы 19 млн., ар кандай коммуналдык чыгымдарга 9 млн. сом жетпей, 6 айдан 1,5 жылга чейин эмгек акыларын албай калышкан экен. Азыр биздеги финансылык кырдаал жакшы деп айтсам болот.

-Жакшы дегениниз жакшы. Демек, райондун экономикасы осуп жаткан турбайбы?

-             Ооба мен жогоруда так маалыматтарды айтып оттум окшойт. Финансылык уномдолген каражаттардын эсебинен райондук администрациянын имараты, маданият уйу, сот, прокуратуранын кенселери ремонттон откорулуп, шаардын инфраструктурасы кыйла жакшырды. Айыл округдарыбыз кирешелуу тар-мактарга айланып, откен жылы 40 млн. сомдук пайда алышты. Анын эсебинен Кулунду айылы 3 техникалуу болушту, Жаны-Жерде бир катар социалдык койгойлор чечилди. 2001-жылы 2 эле балдар бакчасы болгон болсо, азыр алардын саны 22ге чыкты. Ушулардын бардыгы финансы тармагынын осуусундегу далилдуу корунуштор десем жанылышпайм.

-           Сиз кайсы тармактарда иштединиз эле?

-        Салык инспекциясында, анан финансы тармагында 25 жылдан ашык убакыттан бери иштеп келем. Биринчи эмгек жолум дал ушул Лейлек районундук каржы болумуно Нуржан Аблакулов кабыл алган болчу. Мен бул кишиге ыраазымын. Адилет, таза иштеген киши. Айтмакчы бул кишини лейлектиктер «финансистердин атасы» деп коюшат.

  ЭЛ СЫЙЛАГАН ЭЛЕТТИК МУГАЛИМ

Айтылуу Талас жергесинин Кен- Кол ороонунун кире беришиндеги Кыргыз Улуттук Манас ордо комплекси жайгашкан айылда Ш.Нурбаев атындагы чакан мектеп бар. Бул билим ордосунда учурда 24 мугалим эмгектенсе, алардын 10у би­лим беруунун отличниги. Мына ушул мыкты кесип ээлеринин катарында 25 жылдан бери талыкпай иштеп келаткан Гулнара Скакова  тууралуу кеп кылууну туура таптык.

Гулнара айымдын сабак беруудегу жана тарбыялоодогу принциби - демократиялуулук жана гумандуулук. Бул албетте мугалимден зор жоопкерчиликти талап кылат. Муну туура тушунгон Гулнара билим беруунун сапатын жогорулатуу, тарбыя беруунун ар кыл усулдарын колдонуу аркылуу жакшы ийгиликтерге жетишип келуудо. Ал 1995- жылдын баштап Кыргыз Эл Мугалими Бектур Исаковдун “Сабат” санжырасын уйротуу менен иштеп келет. Бул усулду уйротуу боюнча райондук сынактарда женуучу аталып, Ысык-Колге эс алууга жолдомо менен сыйланган.

Гулнара Кыргызстан боюнча мыкты делген 160 мугалимдин катарында “Сабат” санжырасы, “Макал”, “Соз бермети”, “Илхам кеп” топтомдорун пайдаланып сабактарды отот. Мына ушундай сабактарынын бирин атайын телефильмге тартып алышып, республикага жайылтышкан. Окуучуларынан мыкты чыккандары тууралуу да айта кетууго болот. Курманжан Датка жылында дилбаян жазуу боюнча республикалык сынакта окуучусу Бактыбай кызы Асел экинчи байгелуу орунга жетишсе, “Коррупцияга каршы курош” деген областтык сынакта ошол эле окуучусу учунчу орунга татыган. Кыргыз Республикасынын Коргоо министрлигинин колдоосу менен откон “Мен Мекенимдин коргоочусумун” деген сынакта дагы бир окуучусу Тайтелиева Малика байгелуу орунду камсыз кылды.

  Жонокой чабандын уй-булосунон чыккан чыйрак Гулнара бугун бактылуу эне болду: уч баланы татыктуу тарбыялап жатат. Мектепте мыкты сабак жана тарбыя бергенден сырткары газета-журналдарга кат-кабар жазып турат. Ушундай асыл иштери жогору бааланып, “Жылдын мыкты журналисти-2010”, “Жылдын мыкты кабарчысы-2011” жана “Жанычыл мугалим - 2011” деген ардак наамына ээ болгон.

МААРАКЕ                                                                                                                     ЭЛ ОРТОНУ КУТ БОЛСУН!

Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Туп райондук комитетинин торагасы Муратбек Акунович СЫДЫ-КОВ эл ортону-50 жаш мааракесин белгилеп олтурат. Ал 1984-жылы Кыргыз мамлекеттик дене тарбыя жана спорт институтун аяктагандан бери билим беруу тармагында талыкпай узурлуу эмгектенип келатат. 12 жыл Туп районундагы Ой-Тал орто мектебинде мугалим, 4 жыл мектеп директору, 10 жыл ошол эле райондогу Бактияров атындагы мектепте директор болуп иштеген.|

2010-жылдан тартып билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Туп райондук комитетин жетектеп келатат.

Муратбек Акунович коомдук иштерге активдуу катышкан инсан.  Ой-Тал мектебинде мугалим болуп иштеп жатканда баштапкы профсоюз уюмун башкарып турган болсо, 2 жолу айылдык кенештин, 1 жолу райондук кенештин депутаты болуп шайланып, оз аймагынын экономикалык жана социалдык онугушуно татыктуу салым кошкон. Кыргыз Республикасынын билим беруусунун, билим жана илим кызматкерлер профсоюзунун отличниги тош белгилери менен сыйланган. 4 балага татыктуу тарбыя берген ата.

Кыргыз Республикасынын билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин президиуму, аппараты, “Позиция профсоюза” газетасынын редакциясы, областтык, райондук, шаардык, ЖОЖ, АООЖ комитеттери, Ысык-Кол областынын тармактык профсоюзунун активи Муратбек Акуновичти бул мааракеси менен чын дилден куттукташат, озуно зор ийгиликтерди, узун омурду, чын ден соолукту, уй-булолук бакыт-таалайды каалашат.

СЫДЫКОВ МУРАТКА

Жаш кезден эрте жетилип,

Жаштыгын арнап мектепке.

Эл учун жасап коп эмгек,

Элууге келди бул кундо.

Жалпы тилин таап келесиз,

Буткон ишти жакшы коросуз.

Профсоюзду так башкарып,

Копчулукко жагып журосуз.

Суурулуп чыккан кылычтай,

Иштей турган убагын.

Эр ортону элуу жаш,

АЛТЫМЫШ ЖАШ МЕНЕН  КУТТУКТАЙБЫЗ!

Эгемен республиканын билим жана илим кызматкерлеринин проф­союзунун Борбордук Комитетинин президиуму, аппараты, “Позиция профсоюза” газетасынын редакциясы, областтык, райондук, шаардык, ЖОЖ, АООЖ комитеттери,Ысык-КОл областынын тармактык профсоюзу­нун активи билим жана илим кызмат­керлеринин профсоюзунун Балыкчы шаардык комитетинин тОрагасы Курманбек Тентимишович Жээнбаевди 60 жылдык мааракеси менен ак ниеттен куттукташат, кесиптешке зор ийгиликтерди, узун омурду, чын ден соолукту, уй-булолук бакыт-таалайды каалашат.

Курманбек Тентимишович 1974 - жылы Кыргыз мамлекеттик дене тар­быя жана спорт институтун аяктагандан бери эмгек жолунун 39 жылын билим беруу тармагында иштоого арнап келатат. Жогорку окуу жайын бутурген сон 2 жыл Тон районундагы М.Горький атындагы орто мектепте дене тарбыя мугалими болуп иштеген. Андан кийин 13 жыл бою кесиптик билим беруу системасында иштеп келди: окутуучу, директордун орун басары, ди­ректор кызматтарын аркалаган. 1989-1990-ж.ж. Ысык-Кол областтык билим беруу башкармала- гында инспектор, 1990-1997-ж.ж. № 22 кесиптик- техникалык окуу жайында директордун орун ба­сары, 1997-2003-ж.ж. Балыкчы шаарындагы № 7 жана № 5 орто мектептерде директордун орун басары болуп иштеген. 2003-жылдан бери билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Балыкчы шаардык комитетин жетектеп келуудо.

Бизге кабарлашат

Ысык-Кол райондук финансы болуму Кыргыз Республикасынын “Билим беруу жонундо” жана “Мугалимдин статусу жонундо" мыйзамдарына ылайык Ысык-Кол райондук кенешинин 2011-жылдын 15-февралындагы № 4 токтомун жетекчиликке алуу менен бирдиктуу тарифтик сетканын негизинде жогорку билимдуу 47 жаш мугалимге бир жолку он эсе олчомдогу жолокпулду толоп берди. Алардын жалпы олчому 720 мин сомду тузду. Ал эми атайын орто билимдуу 6 жаш мугалимге толонуп берилген базалык желекпулдун жалпы олчому 82 мин сом болду.

Ошондой эле райондун билим беруу кызматкерлеринин коммуналдык тейлоолор учун чыгымдарын толоп берууну колго алганбыз. 2011-жылы мындай чыгымдар учун райондогу мугалимдерге 2 млн. 342 мин сом толонуп берилген.

Райондук финансы белуму быйылкы жылы мугалимдердин эмгек маяналарынын туура эсептелинишин жана оз убагында таратылышын, социалдык камсыздандыруу фондуна которуулардын мыйзамдуу жургузулушун козомолдоп жатат.

МУГАЛИМДЕРДИН КЫЗЫКЧЫЛЫКТАРЫН КОРГОЙБУЗ

Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Сузак райондук комитети иш беруучулор менен озунун ишмердигин социалдык оноктештук принцибинде алып барат. Биздин район Жалал-Абад областындагы эн чон район: бизде 109 жалпы билим беруучу, анын ичинен 87 орто, 18 негизги жана 4 башталгыч мектептер иштешет, 19 мектепке чейинки жана 9 мектептен тышкары мекемелер бар, аларда 3338 профсоюз мучолору эмгектенип жатышат. 

Профсоюздун райондук комитети оз ишин аткаруу учун ар турдуу  усулдарды, механизмдерди колдонуп, алдыга койгон маселелерди, максаттарды чечуунун устунде иштеп келатат. Атап айтсак, профсоюз мучолорунун айлык акыларынын оз убагында туура эсептелиниши, берилиши, кошумча толоолордун жургузулушу колго алынды. Мугалимдерибиздин коптогон социалдык проблемаларын жергиликтуу озун-озу башкаруу органдары: айыл окмоттору, райондук кенеш, акимчилик менен бирдикте эки жана уч тараптуу келишимдерди тузуу жолу менен чечип келе жатабыз. Бул келишимдер бардык социалдык-экономикалык эмгекти коргоо, укукту коргоо жана ден соолукту чындоо жагдайларын камтыйт

Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин (01-5/216 29.12.2011-ж.), Жалалабад обкомунун № 1 09.01.2012-ж. каттарынын негизинде «Билим беруу жонундо», «Мугалимдин статусу жонундо» мыйзамдарында мугалимдерге корсотулуучу социалдык жана материалдык колдоолорду ишке ашырууну колго алдык. Аларды 2012 -жылдын райондук жана жергиликтуу

бюджеттерине киргизуу максатында райадминистрацияга, айыл округ башчыларына каттарды жоноттук, бул иш чаралар оз натыйжасын берип жатат.

Айыл округ башчылары, жергиликтуу кенештердин депутаттары менен мугалимдерге социалдык, экономикалык жана укуктук жактан коргоо боюнча уч тараптуу келишимдердин турмушка ашыруу боюнча ар бир токсондук сайын жолугушууларды уюштуруп, каралган маселелерди аткаруу жагдайында пре-зидиумдарда аткаруу бийликтеринин окулдору менен суйлошуулорду жургузуп жатабыз.

Райондо уч тараптуу макулдашуулар аркылуу билим беруу кызматкерлеринин социалдык-экономикалык кызыкчылыктарын коргоого озгочо маани берилет. Райондук мамлекеттик администрация, райондук билим беруу болуму менен профсоюздун райондук комитетинин ортосунда уч тараптуу макулдашуу мыйзам чегинде иштеп жатат. Макулдашуунун шарттарына ылайык Кыргыз Республикасынын «Билим беруу жонундо» мыйзамынын 32-беренесине ылайык 13 айыл округунан 75 жаш адиске уй чарбасын иретке келтируу максатында 10000 сом олчомундогу бир жолку жолокпул толонуп берилди. Быйылкы окуу жылында Бишкекке, Ошко, Жалал-Абадга квалификациялык чеберчиликтерин жогорулатууга барышкан мугалимдерге жатаканасына, тамак-ашына, сапар чыгымдарына айыл окмоттор толоолорду жургузушуудо. Мектептердин материалдык, техникалык базаларын чындоодо Ырыс, Атабеков, Барпы, Таш-Булак, Кара-Дарыя, Сузак айыл окмоттору жакшы жардамдарды беришуудо. Мисалы, Ырыс айыл округунун аймагында 12 мектеп бар, окуучуларга заман талабына жараша таалим-тарбия беруу иштери ырааттуу жургузулуудо. Буткен окуу жылында айыл окмоту мектептерди окуу жылына даярдоо боюнча иштиктуу жардамдарды берди. Атап айта турган болсок, чарбалык товарларды сатып алууга 91000 сом, кезектеги ондоп тузоо иштерине 183300 сом, спорт шаймандарын сатып алууга 1200000 сом, мугалимдерди  сыйлоого 12000 сом, 11 жаш адиске он эселенген айлык акынын олчомундо бир жолу толонуучу жолокпулга 142395 сом, таш комур учун 379000 сом, компьютердик тех- никаларды сатып алууга 142000 сом, орт очуруучу шаймандарды сатып алууга 36000 сом, мектептерге кошумча имараттарды кошууга 537000 сом, мектеп учун кошумча имарат сатып алууга 135 мин сом, айрым мектеп- тердин айлана тегерегин тосууга 14200 сом жумшаган. Жалпысынан айыл округу боюнча мектептерге 2000000 сомдон ашык акча каражаты болунуп берилген. Ырыс айыл округунун башчысы К.Токоматов мек­тептерге жана мугалимдерге корсоткон жардамдары учун 2011-жылы «Билим беруу жана илим кызматкерле- ринин профсоюзунун отличниги» тош белгиси менен сыйланды.

Профсоюздук мучолук акыларды туура жана максаттуу пайдалануу учун эмгек- чилердин ден соолугун чындоону колго алып, «Жалал-Абад» курорту, Арстанбаб турбазасы жана Ош-шаарындагы Мамакеев санатория-профилакториясы менен келишимдер тузулуп, алгылыктуу иштер аткарылууда.

Райондук билим беруу белуму жана профсоюздун райкому аякталган окуу жылында билим беруу кызматкерлеринин саламаттыгын чындоо, эмгектик оргуулорун максаттуу уюштуруу багытында бир топ иштерди аткарышууда. Тузулгон келишимдердин негизинде “Жа­лал-Абад” курортунда, Арстанбаб турбазасында, Сары-Челекте, Кара-Шородо, Ысык-Колдо билим беруу кызматкерлерибиз профсоюздун райондук комитетинин каржылоосунда эс алып жатышат.

Билим бе­руу мыйзамына таянып мугалимдерибиз окуу-тарбия процес­сии турмушка ашырууда оз иш тажрыйбасын жайылтып жатышат. Бир кесипте коп жылдар иштеген кызматкерлерибизге мурда «Эмгектин ардагери» деген тош белги бериле турган. Бирок, жыйырма жылдан бери мындай тош белги чыкпай калды. Ошондуктан, мугалимдерди социалдык - экономикалык,укуктук жана моралдык жактан колдоо максатында районубузда иштеп жаткан мугалимдер учун профсо­юздун райондук комитети тарабынан «Ардагер мугалим» деген тош белгини негиздеп, татыктууларга ыйгарып жатабыз. Ушул мезгилге чейин 272 мугалим сыйланды.

Жалпыга маалым болгондой, алдыда аткара турган иштер арбын. Иш учурунда пайда болгон койгойлуу маселелерди социалдык оноктошторубуз ме­нен бирдикте биргелешип чечип, баштапкы уюмдардын жардамы менен кызматкерлердин кызыкчылыктарын жана укуктарын коргой бермекчибиз.

А.А.ИСМАИЛОВ, билим жана илим кызматкерле- ринин профсоюзунун Сузак райондук комитетинин торагасы, Сузак районунун “Ардактуу атуулу”

___________________________________________________________________________________________________________________________________________________ 

Профсоюздук активге жардам

Билим беруу уюмунун (мектеп, жатак- мектеп,

мектеп-лицей, гимназия, мектепке чейинки балдар уюму)

уч тараптуу макулдашуусуна тушундурмо

2003-жылдын 25-июлунда кабыл алынган № 154 «Кыргыз Республикасындагы эмгектик мамилелер тармагындагы социалдык оноктоштук жонундо» Кыргыз Республикасынын мыйзамы социалдык оноктоштор ортосунда коомдук макулдашууга жетишуу жана экономикалык мамилелер менен байланышкан эмгек мамилелери болугундогу социалдык оноктоштук механизминин иштешин, уюмдун укуктук негиздерин орнотот.

Эмгектик мамилелер тармагындагы социалдык µнµктµшт‰кт‰н укуктук негиздерин КР Конституциясы, КР Эмгек кодекси, «Кесиптик бирикмелери жонундо» КР мыйзамы, ушул жогоруда айтылган мыйзам жана эл аралык ченемдерге салыштырмалуу социалдык оноктоштуктун тараптарынын абалдарын начарлатпаган башка ченемдик-укуктук актылар тузот. «Кыргыз Республикасындагы эмгектик мамилелер тармагындагы социалдык оноктоштук жонундо» Кыргыз Республикасынын мыйзамынын аракеттениши менчиктеринин турлоруно карабастан бардык иш беруучулорго, бардык уюмдардын бардык кызматкерлерине алардын профсоюзга мучо болгондуктарына карабастан жана жергиликтуу озун-озу башкаруу органдарына таратылат.

Ченемдик каржылоодо социалдык оноктоштук айыл калкы учун билим беруу кызматынын бирдей жетиштуулугуно, билим беруунун натыйжалуу системасын тузууго оболго болот.

Бул учурда социалдык оноктоштуктун тараптары болуп иш беруучу, профсоюз, айыл окмоту саналат, алардын оз ара аракеттенуулорунун негизин алар ортосунда тузулгон уч тараптуу макулдашуу тузушу керек.

Мындай макулдашуунун долбоорун мектептин денгээлинде иштеп чыгууну жана оноктоштор (айыл окмоту, директор, профком) менен суйлошуулорду жургузуну ушул максатта атайын тузулгµн комиссия аткаруусу  керек. Мындай комиссиянын тутуму тараптардын бирдей окулдорунон тузулот, б.а. ага социалдык оноктоштордон бирдей сандагы окулдµр киришет.

       Социалдык оноктоштуктун тараптары суйлошуулордун башталгандыгы тууралуу кат жузундоу билдирууго милдеттуу, тараптардын бири да мыйзамга ылайык жамааттык суйлошуулµорду жургузуудон баш тарта алышпайт.

Жамааттык суйлошуулорго жана макулдашуунун долбоорун иштеп чыгууга катышышкан комиссиянын мучолору ошол мезгилде жазаланбайт (аларды комиссиянын тутумуна корсоткон оноктоштун тараптарынын макулдугусуз), иш беруучунун демилгеси менен башка кызматка которулбайт же кызматынан бошотулбайт.

Жамааттык суйлошуулорду жургузуунун мооноту, орду жана тартиби социалдык оноктоштуктун тараптарынын окулдору тарабынан аныкталат.

Макулдашууга тараптардын томонку маселелер боюнча оз ара милдеттенмелери киргизилиши мумкун: «Билим беруу ченемдик-укуктук актыларында  аларга каралган эмгек акы, эмгек шарты жана эмгекти коргоо, эс алууну уюштуруу, социалдык женилдиктерди жана кызматкерлердин кепилдиктерин чечуу, тараптар аныкташкан башка маселелер.         Макулдашууга киргизилген ченемдер (пункттар) аракеттенип жаткан эмгек мыйзамдуулугуна карама-каршы келбеши керек, аларга эмгек мыйзамдуулугу орноткон кызматкерлердин укуктарынын жана кепилдиктеринин дењгээлин томондотуучу шарттарды киргизууго болбойт. Эгер ушундай шарттар макулдашууга киргизилип калса, анда алар колдонулбайт.

       Макулдашуунун башкы максаты КР Эмгек кодексинин макулдашуулар же жамааттык келишимдер аркылуу иштегендердин социалдык маселелерин чечууго караган бир катар беренелерин (119, 133, 140, 145, 154, 195, 367, 370 ж.б.) жузого ашыруу болуп саналат, макулдашууларда уюмдун колдо бар каражаттарынын жана жергиликтуу озун - озу  башкаруу органдарынын бюджеттеринин каражаттарынын эсебинен мыйзамдуулукка салыштырмалуу жамааттын бардык же айрым мучолору учун эмгектик, турак жай, коммуналдык кызмат женилдиктери каралышы мумкун.

Жергиликтуу мумкунчулукторго жана шарттарга жараша макулдашуунун долбоору толукталышы, озгортулушу мумкун, бирок ченемдик укуктук иш кагаздарын олуттуу озгортууго жол берилбеши керек. Макулдашуунун ар бир пункту так, мыйзамга таянуусу же андан келип чыгышы, иштегендердин укуктук, эмгектик жана социалдык маселелерин чечуудо эмгектенуунун ынгайлуу шарттарын тузууго, мектептин окуу жана материалдык базасын чындоого багытталышы милдет.

Уч тараптуу макулдашуу милдеттуу турдо каттоодон откорулууго тийиш, мында ал социалдык оноктоштуктон бардык тараптары учун озгочо ченемдик иш кагаз болуп саналат.

Райондук (шаардык) макулдашуу райондук (шаардык) эмгек, миграция жана жаштар башкармалыгында, билим беруу уюмунун уч тараптуу макулдашуусу тараптардын бири жайгашкан айыл аймагында катталат.

       Макулдашуунун аткарылышына козомол социалдык оноктоштуктун тараптары жана комиссия тарабынан жургузулот. Билим беруу уюмунун уч тараптуу макулдашуусуна аларды аткаруу максатында КР билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитети менен КР билим беруу жана илим министрлигинин, райондук (шаардык) билим беруу болуму, райондук (шаардык) профсоюз комитети, райондун акими (шаардын мэри) ортолорунда тузулгон макулдашуулардын  пункттары киргизилууго тийиш.

Уч тараптуу макулдашуу каттоодон откондон кийин профсоюздук комитет аны жузого ашыруу боюнча иш чараларды иштеп чыгат, аларды социалдык оноктоштуктун тараптарынын ар бирине кат жузундо жеткирет.

Макулдашууга милдеттуу турдо тиркемелер тиркелет (Мисалы: эмгектин озгочо шарттары боюнча жумушчу орундарын аттестациялоо боюнча комиссиянын тутуму, кызыктыруучу фонду болуштуруу боюнча комиссиянын тутуму, эмгектик талаштар боюнча комиссиянын тутуму, эмгектин зыяндуу шарттары бар жумушчу орундар ж.б.у.с.).

Уч тараптуу макулдашуунун томондогу долбоору каржылоонун жаны тцрцно отуп жаткандыктарына байланыштуу республиканын билим беруу уюмдары учун сунуштама турундо иштелип чыкты.

Ошентип, билим беруу уюмунун уч тараптуу макулдашуусун тузууго карата томонкудой уюштуруу иштери жургузулот:

1. Комиссияны тузуу чыгууга болунуучу убакытты аныктоо.

2. Суйлошуулор (социалдык диалог) социалдык оноктоштуктун тараптарынын педагогдордун социалдык жана экономикалык проблемаларын жана аларды чечуунун жолдорун аныктоо маселелери боюнча жалпы макулдашууларына жана биргелешкен чечимдерди кабыл алууларына жетишууго алып келууго тийиш.

3. Комиссия тарабынан уч тараптуу макулдашуунун долбоорун иштеп чыгуу.

4. Уч тараптуу макулдашуунун долбоору жергиликтуу оз озунчо башкаруу органдарынын окулдорун милдеттуу турдо катыштыруу менен билим беруу уюмунун жалпы жамаатынын талкуусуна жана колдоосуна коюлат (профсоюз уюмунун жалпы чогулушунун токтому тузулот).

5. Макулдашууга (жалпы жамаат аны колдогондон кийин) бир учурда колдор коюлат жана социалдык оноктоштуктун тараптарынын (айыл аймагынын башчысы, мектеп директору, профсоюз комитетинин жетекчиси) моорлору басылат.

6. Макулдашуу айылдык кенеште каттоодон откорулот. Социалдык оноктоштуктун тараптары кол койгондон жана атайын каттоодон откондон кийин уч тараптуу макулдашуу озгочо ченемдик иш кагазы статусуна отот.

7. Ар жыл сайын макулдашуунун аткарылышынын журушу профсоюздук чогулушта социалдык оноктоштуктун бардык уч тараптарынын окулдорун катыштыруу менен угулат, тараптардын ар бири алар жооптуу болгон пункттар боюнча жамаатка айтып берет.

КР билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитети уч тараптуу макулдашуунун томондогу улгусун тармактын билим беруу уюмдары уч тараптуу макулдашууларды тузуудо пайдалануулары учун сунуштайт.

______________________________________________________________________________________

Айыл округу, № 4 мектептин администрациясы жана

профсоюздук комитети ортосундагы

2013-2015-жылдарга

МАКУЛДАШУУ

 I.        Жалпы жоболор

 Бул макулдашуу айыл округу, мектептин  иш беруучусу, иштегендери  жана  профсоюз комитети ортосундагы укуктук, эмгектик, социалдык жана экономикалык мамилелерди жонго салат.

Мындан тышкары, администрация,  айыл округу жана профсоюз комитети мектептин юридикалык тарап статусун алышын, мектептин бардык окуучулары учун билим беруу кызматынын бирдей жеткиликтуулугун, ар бир жанга каржылоодо мамлекеттик каржы каражаттарын уномдуу пайдаланууну камсыз кылууга милдеттенишет.

                                   II.       Тараптардын кызматташтыгынын негизги багыттары

   1.  Кредиттерди болуштуруучу катары мектептин директору таанылат.

айыл окмоту

   2. Календардык жыл учун чыгымдардын сметасын тузуудо мектепке оз алдынчалыкты беруу.

айыл окмоту,

директор

   3. Мектепте оз алдынча эсепкананы тузууго комок корсотуу.

айыл окмоту,

директор

  4. Ар жыл сайын балдардын май жана август айларындагы эсебин алуу.                                                                     

директор

профком

 5. Мектепке алыскы жана аз сандуу жерлерден окуучуларды ташып келууну уюштуруу.                         

 айыл окмоту,

директор

6. Жергиликтуу юджеттин каражаттарынын эсебинен коп балалуу жана аз камсыз болгон уй-булолордон окуучуларына даректуу жардамдарды берууну киргизуу. 

айыл окмоту

7. Мектептин бош жайларын аларга мектепке чейинки же мектептен тышкаркы балдар мекемелерин жайгаштыруу учун беруу.

айыл окмоту,

директор

8. КР Эмгек кодексинин 185-190-беренелерине ылайык квалификацияларын жогорулатуу курстарына жиберилген мугалимдердин иш сапар чыгымдарын жергиликтуу бюджеттин каражаттарынын эсебинен толоп беруу.                              

                                                                                                  айыл окмоту,

директор

9. Мектептин жаш адистеринен турак жайга ото муктаждарына жергиликтуу бюджеттин эсебинен ижара акысын тµлµµгµ жетишуу.

айыл окмоту,

директор

10. Айылдагы ээсиз калган жайды ремонттон откоруп, жаш адистерге турак жай катары беруучунун зарыл шарттарды тузуп беруу.

айыл окмоту,

директор,

профком

11.  Мектептин жаш адистерине чарбалык муктаждыктарын чечип алууга  жергиликтуу бюджеттин эсебинен толоо жургузууго каражат табуу.

айыл окмоту,

директор

12. КР окмотунун 2006-жылдын 19-декабрындагы № 863 «Озгочо шарттарда колдонулуучу эмгекке толоо жонундо» токтомуна ылайык эмгектинозгочо шарттары (зыяндуу шарттарда) бар иштердин тизмесин тузуу.

профком

13. Комиссия тузуу жана озгочо эмгек шарттары бар иштердин мектептеги тизмесине  ылайык аныкталган зыяндуу эмгек шарттары бар жумушчу орундарын ар жыл сайын аттестациялоодон откоруу, ал кызматкерлердин эмгек акыларына кошумча толоолорду аныктоо.

директор

профком

14. Жогорку окуу жайына оз алдынча (багыттамасыз) откон кызматкерлерге эгер алар педагогикалык адистикти биринчи жолу алып жатышкан болсо, окуу оргуулорун толоо.

директор

15. Мектептен алыс жашашкан мугалимдердин жол журуу акыларын толоо.

айыл окмоту

16. КР Эмгек кодексинин 169-беренесине ылайык кызматкерлердин тун мезгилиндеги иштери учун эмгек акыларына кошумча толооолорду жургузуу.

айыл окмоту,

директор

17. «Мугалимдин статусу жонундо» КР мыйзамына ылайык мектептин педагогдоруна коммуналдык чыгымдарды толоо.

айыл окмоту,

профком

18. Кызматкерди кызматка алып жатканда аныкталбаган моонотко тузулгон эмгек келишими кызматкердин макулдугусуз аныкталган моонотко кайрадан тузулбошу керек, анын ичинде жашы боюнча эс алууга чыгып иштеп жаткан ардагерлерге.

директор

19. Жаныдан жумушка алынган кызматкерлерге 5 кундун ичинде эмгек китепчесин толтуруу.

директор

20. КР Эмгек кодексинин 71-беренесине ылайык мектептин кызматкерлерин бир айдан кем эмес моонотто алардын эмгек акыларынын, иш режиминин, эмгек шарттарынын озгорушу тууралуу эскертуу.

директор

21. Мугалимдин узакка созулган оорусунан же анын узакка созулган эмгек акы толонбогон оргуусунон башка учурларда окуу жылынын учурунда мектеп жетекчилигинин демилгеси боюнча окуу жылынын башталышында мугалимге коюлган окуу жуктомун азайтпоо.

Директор

22. Мугалимдерден башка кызматкерлердин (китепканачы, катчы-машинистка, лаборант, эсепчи, тазалагычтар, кароолчу) жумушчу кун эмес майрам кундордун алдына туш келген жумушчу кунунун узактыгы 1 саатка азайтылат.

директор

23. Окуу жылынын ичинде кынтыксыз эмгектенген кызматкерлерге каржылык мумкунчулуктордун эсебинен кошумча толонуучу оргуулорду беруу.

директор,

профком

24. Кызматкерге жазган арызынын негизинде (уй-булолук шартына жана башка себептерге байланыштуу) бир айдан ашык эмес эмгек акы толонбогон оргуу беруу.

директор

25. Окуу жылынын ичинде педагогикалык жамаатты алардын иштеринен башка иштерге тартпоо.

айыл окмоту,

директор

26. Мугалимдердин эмгек акыларынан КР мыйзамдуулуктарында каралбаган каралбаган кармоолорду алардын кагаз жузундогу макулдуктарысыз жургузбоо(«Мугалимдин статусу жонундо» КР мыйзамынын 7-беренеси).

директор,

профком

27. ЖОЖ сырттан окуу болумуно тапшырууну жана педагогикалык билим алууну каалаган кызматкерлерге жолдомо даярдоо.

директор

28. Кызматкер иш беруучунун жолдомосу боюнча ЖОЖ окуп жаткан болсо, анын окуу оргуусун толоп беруу.

директор

29. Жергиликтуу бюджеттин эсебинен мектептин 2 (3 же 4) жаш адистерин окутууну толоп беруу.

айыл окмоту,

директор

30. Ар жыл сайын жаны окуу жылынын башталышында ар кыл кесиптеги дарыгерлерди (невропатолог, гинеколог ж.б.) чакыруу менен мугалимдерди терен медициналык текшеруудон откорууну уюштуруу.

айыл окмоту,

директор

31. Кырсыкка кабылуунун ар бир учурунда «Эмгекти коргоо жонундо» КР мыйзамына ылайык аны кесипкой иликтоо жургузуу максатында жогоруда турган профсоюз комитетине маалымдоо, мындай учурда кырсыкка кабылган адамга мыйзамда каралган жолокпулду толоону козомолго алуу.

администрация

профком

32. Окуу жылында бир жолудан кем эмес мектептин кызматкерлерине эмгек акылардын,  алардын кошумча толоолорунун жана устокторунун чектелишинин  , ооругандыгы тууралуу баракчалардын туура толтурулушунун, оорусу жана торотуу жана боюнда барлыгы боюнча жолокпулдарды толоонун тууралыгын козомолдоо.

профком

33. Окуучулардын олимпиадаларга, спорттук мелдештерге баруулары учун унаа чыгымдарын толоо же унаа болуп беруу.

айыл окмоту

34. Окуучуларга окуу китептеринин ар бири учун  1-денгээлде 139 сом, 2-денгээлде 229 сом жана 3-денгээлде 374 сом олчомундо алардын пайдалануу мооноту 5 жыл экендигин эске алуу менен чыгымдардын айрым болукторун толоону колго алуу.

айыл окмоту,

директор

35. Ички эмгек тартибинин жана ирээтинин эрежелерин иштеп чыгуу.

директор

профком

36. Эмгектик кырсыкка учуроонун (травма, куйук, суукка алдыруу ж.б.) натыйжасында убактылуу эмгекке жарамсыздыкка кабылган кызматкерлерге ондурушто кокусунан кырсыкка кабылгандыгы тууралуу актысы – «Ондуруштогу кокусунан болгон кырсыктарды иликтоо жана эсепке алуу жонундо жобону бекитуу жонундо» КР Окмотунун 2001-жылдын 27-февралындагы № 64 токтому менен бекитилген Н-1 формасы тузулгон шартта жолокпулду толоо.

директор,

айыл окмоту

профком

37. Жергиликтуу бюджеттин эсебинен кызматкерлердин ден соолуктарын жана курчап турган чойро коргоого, мектепте эмгектин коопсуз абалын тузууго каражаттарды кароо.

директор,

айыл окмоту

38. Жаны каржылоо жылына жергиликтуу бюджетти тузуудо сметада мектептин (мектепке чейинки балдар уюмдарынын) кызматкерлерин жана алардын уй-булосун эс алдырууга каражат караштыруу.

айыл окмоту,

директор

39. Жергиликтуу бюджеттен мугалимдердин жана окуучулардын маданий-массалык иш чараларын жана спорттук мелдештерин откорууго, жайкы каникул учурунда эс алууларын уюштурууга каражат болуу, булл иш чараларга эмгек акы фондунун 0, 15% кем эмесин караштыруу.

айыл окмоту,

директор,

профком

 40. Окуу жылынын жарым жылдыгында бир жолу мектеп жамаатына республиканын билим беруу системасында кабыл алынган ченемдик-укуктук иш кагаздары тууралуу баяндама беруу.

профком

41. Эмгек акы толоонун кызыктыруучу фондунда мектептин профсоюз комитетинин жетекчисине коомдук иштерин аткаргандыгы учун толоолорду жургузуну киргизуу.

директор

Айыл                                 Мектеп                       Мектеп профкомунун

окмотунун                          директору                           жетекчиси

башчысы

________________          ______________                    ____________

_______________            __________                                _________

Макулдашуу 2013-жылдын 23-июнунда ………… районунун № 4 орто мектеби жайгашкан Арал айыл округунда катталды, каттоо № ……….

Эскертуу: Билим беруу уюмунда мектептин Уставы, ички эмгек тартип эрежелери менен катар тиешелуу турдо даярдалган уч тараптуу макулдашуу болууга тийиш (анын улгусу жогоруда берилди). 

Макулдашуунун улгусун сунуштама

катары иштеп чыккан :

БКнын болум башчысы Л.П.Олимпиева

__________________________________________________________________________________________ 

В помощь профсоюзному активу.

Пояснение к трехстороннему Соглашению образовательной  организации

(школа, школа-интернат, школа-лицей,

гимназия,

дошкольная образовательная организация).

            Закон КР «О социальном партнерстве в области трудовых отношений в Кыргызской Республике», принятый в стране  25 июля 2003г. №154, устанавливает правовые основы организации, функционирования механизма социального партнерства в части трудовых отношений, связанных с ними экономических отношений и достижения общественного согласия между социальными партнерами.

                        Правовую основу социального партнерства в области трудовых отношений составляют Конституция КР, Трудовой кодекс КР, Закон КР «О профессиональных союзах», настоящий Закон и другие нормативно – правовые акты, которые не ухудшают положение сторон социального партнерства по сравнению с международными нормами. Действия Закона КР «О социальном партнерстве в области трудовых отношений в КР» распространяются на работодателей независимо от формы собственности, на всех работников организации независимо от членства их в профсоюзах и органов местного самоуправления.

            Социальное партнерство при нормативном финансировании будет способствовать равной доступности услуг образования для населения села, созданию эффективной системы образования.

Стороны социального партнерства в данном случае являются работодатель, профсоюз, айыл окмоту, в основе их взаимодействия должно быть  заключенное между ними трехстороннее Соглашение.

Разработкой проекта этого Соглашения на уровне школы и для ведения переговоров с партнерами (айыл окмоту, директором, профкомом),  должна заниматься специально созданная для данной цели комиссия. Состав этой комиссии формируется на паритетных началах, т.е в неё должно быть включено равное количество представителей со стороны каждого социального партнера.

            Стороны Социального партнерства, получившие письменное уведомление о начале переговоров, обязаны в семидневный срок начать переговоры, ни одна из сторон не вправе отказаться от ведения коллективных переговоров.

            Члены комиссии, участвующие в коллективных переговорах и разработке проекта Соглашения, в данный период времени не могут  подвергаться дисциплинарному взысканию (без согласия стороны партнера, выдвинувшего их в состав комиссии), переведены на другую работу или уволены по инициативе работодателя.

            Сроки, место и порядок проведения коллективных переговоров определяются представителями сторон социального партнерства.

            В Соглашение могут включаться взаимные обязательства данных сторон по следующим вопросам: оплата труда, условия и охрана труда, организация отдыха, решение социальных льгот и гарантий работников, предусмотренных им Законами КР «Об образовании», «О статусе учителя», другими нормативно-правовыми документами республики и иные вопросы, определенные сторонами. Изложенные в Соглашении нормы (пункты) не должны противоречить действующему трудовому законодательству, не могут содержать условия, снижающие уровень прав и гарантий работников, установленные им трудовым законодательством. Если такие условия будут включены в Соглашения, то они не могут применяться.

Главной целью Соглашения является реализация ряда статей (статьи 119, 133, 140, 145, 154, 195, 367, 370 и др.)  Трудового Кодекса КР, которые предусматривают решение социальных вопросов работающих через Соглашения или колдоговоры, в соглашениях могут устанавливаться за счет имеющихся средств в организации или средств бюджета органов местного самоуправления дополнительные по сравнению с законодательством трудовые, жилищные, коммунальные льготы для всех или отдельных категорий работников коллектива.

            С учетом местных возможностей и условий данный проект Соглашения может быть дополнен, изменен, при этом важно не допустить принципиального изменения нормативных правовых документов. Каждый пункт Соглашения должен быть конкретным, опираться на закон или вытекать из него, направлен на создание более благоприятных условий труда работающих на решение их правовых, трудовых и социальных вопросов, на укрепление учебной и материальной базы школы.

            Трехстороннее Соглашение в обязательном порядке должно пройти регистрацию, в этом только случае он становится локальным нормативным документом для всех сторон социального партнерства.

            Районное (городское) Соглашение регистрируется в районном (городском) управлении труда, миграции и молодежи, трехстороннее Соглашение образовательной организации – в айыльном кенеше по месту нахождения одной из сторон Соглашения.

            Контроль за исполнением Соглашений осуществляется сторонами социального партнерства и комиссией. В трехстороннее Соглашение образовательной организации с целью их реализации  должны входить пункты Соглашений, принятых между ЦК профсоюза работников образования и науки и отраслевым Министерством КР, между районным отделом образования, РК профсоюза и акимом района.

            После регистрации трехсторонного Соглашения профсоюзный комитет разрабатывает мероприятия по его реализации, доводит письменно их до каждой стороны социального партнерства.

            Соглашение в обязательном порядке обеспечивается приложениями. (Например: список комиссии по  аттестации рабочих мест с особыми условиями труда; список комиссии по распределению стимулирующего фонда, состав комиссии по трудовым спорам, список рабочих мест с вредными условиями труда и т.д.).

            Данный проект трехстороннего Соглашения разработан в качестве рекомендаций для образовательных организаций республики с учетом перехода их на новую форму финансирования.

            Итак, заключению трехстороннего Соглашения образовательной организации предшествует следующая организационная работа:

1. Создание комиссии,  определение времени, которое должно быть отведено на социальный диалог и  разработку проекта Соглашения.
2. Переговоры (социальный диалог) должны привести к  достижению общих договоренностей и принятию совместных решений сторонами социального партнерства по вопросам определения социальных и экономических проблем педагогов и пути их решения.
3. Разработка комиссией проекта трехстороннего Соглашения.
4. Проект трехстороннего Соглашения выносится на обсуждение и одобрение коллектива общеобразовательной организации с  обязательным приглашением представителей органов местного самоуправления (составляется протокол профсоюзного собрания).
5. Соглашение (после одобрения его коллективом) подписывается на одном уровне, и проставляются печати сторонами социального партнерства (глава айыльного округа, директор общеобразовательной школы и председатель профсоюзного комитета).
6. Соглашение проходит регистрацию в айыльном кенеше. С момента подписания его сторонами социального партнерства и регистрации трехстороннее Соглашение приобретает статус локального нормативного документа.
7. Ежегодно ход выполнения Соглашения заслушивается на профсоюзном собрании с приглашением представителей всех трех сторон социального партнерства, каждая из них информирует коллектив о выполнении ими пунктов, за которые они несли ответственность.

ЦК профсоюза работников образования и науки данный образец трехстороннего Соглашения рекомендует с целью использования его в разработке трехстороннего Соглашения образовательной организации отрасли.

_________________________________________________________________________________________________________________________

Соглашение

между айыльным округом ___________, работодателем

и профсоюзным комитетом школы ____________,

на 2013-2015 годы.

1. Общие положения.

Настоящее Соглашение регулирует правовые, трудовые, социальные и экономические отношения между айыльным округом, работодателем, работающими и профсоюзным комитетом школы.

Кроме того, администрация, айыльный округ и профком обязуются обеспечить обязательное получение школой статуса юридического лица, равную доступность услуг образования для всех учащихся школы, рациональное использование государственных финансовых средств при её подушевом финансировании.

1. Основные направления сотрудничества сторон.
2. Распорядителем кредитов признать директора школы.

айыл окмоту 

 3. Предоставить школе самостоятельность при составлении её сметы расходов на календарный год.

айыл окмоту,

директор

4. Способствовать школе в организации самостоятельной в ней бухгалтерии.

                                                                              айыл окмоту,

директор

5. Ежегодно обеспечивать проведение майского и августовского учета детей.

директор

профком

6. Организовать подвоз учащихся к школе из отдаленных и малонаселенных пунктов.

айыл окмоту,

директор

7. Ввести адресную помощь учащимся из многодетных и малоимущих семьей из средств местного бюджета.

айыл окмоту 

 8. Высвобожденные помещения школы передать для размещения в них дошкольного или внешкольного учреждения.

айыл окмоту

директор

9. Выплачивать из средств местного бюджета командировочные расходы учителей, направляемых на курсы повышения квалификации, в соответствии со статьями  185 – 190 Трудового кодекса КР.

айыл окмоту

директор

10. Выплачивать арендную плату за счет местного бюджета остронуждающимся в жилье молодым специалистам школы.

айыл окмоту

директор

11.   Отремонтировать в селе бесхозное помещение, создать в нем необходимые условия  для предоставления его молодым специалистам под жилье.

айыл окмоту,

директор,

профком

12.  Изыскать из местного бюджета средства на выплату их молодым специалистам школы на  хозяйственное обустройство.

айыл окмоту

директор

12.  Составить Перечень работ с особыми условиями труда (вредными условиями) в соответствии с постановлением Правительства КР от 19.12. 2006 №863  «Об оплате труда, применяемой в особых условиях».

профком

13.  Сформировать комиссию и ежегодно аттестовывать рабочие места с вредными условиями труда, в соответствии с определенным в школе перечнем работ с особыми условиями труда,  установить доплату к заработной плате данных работников.

директор

профком

14.  Оплачивать учебные отпуска работникам, поступившим в вуз самостоятельно (без направления) только в том случае, если они получают педагогическую специальность впервые.

директор

15.   Оплачивать проездные  расходы учителей, далеко живущих от школ.

айыл окмоту

16.  Производить доплату к заработной плате работников за работу в ночное время в соответствии со статьей 169 Трудового кодекса КР.

айыл окмоту

директор

17.   Выплачивать педагогам школы коммунальные расходы в соответствии с  Законом  КР «О статусе учителя».

айыл окмоту

профком

18.   Трудовой договор, заключенный на неопределенный срок с работником при приеме его на работу, не может быть перезаключен на определенный срок без согласия работника, в т.ч. и с работающим пенсионером по возрасту.

директор

19.  Оформлять трудовые книжки на вновь принятых на работу работников в течение 5 дней.

директор

20.  Не позднее, чем за один месяц предупреждать работников школы об изменениях их размера заработной платы, режима работы, условий труда в соответствии со статьей 71 Трудового кодекса КР.

директор

21.  Не уменьшать учебную нагрузку учителей, установленную им в начале учебного года, по инициативе администрации в течение учебного года, за исключением причины длительной болезни учителя или отпуска без содержания

директор

22.  Продолжительность рабочего дня, кроме педагогов, непосредственно предшествующего нерабочему праздничному дню, уменьшается на 1 час (библиотекарь, секретарь-машинистка, лаборант, бухгалтер, уборщицы, дворник).

директор

23.  Предоставлять с учетом финансовых возможностей дополнительные оплачиваемые отпуска работникам их за безупречную работу в течение года. (Список прилагается)

директор

профком

24.  Предоставлять отпуск без содержания по письменному заявлению работника (по семейным обстоятельством и другим уважительным причинам)  не более одного месяца.

Директор

25.   Не привлекать в течение учебного года педагогический персонал к несвойственной им работе.

айыл окмоту,

директор

26.   Не производить удержания из заработной платы учителей не предусмотренные законодательством Кыргызской Республики без письменного их согласия. (Статья 7 Закона КР «О статусе учителя»).

директор

профком

27.   Оформлять направление работникам, изъявившим желание поступить в вуз на заочную форму обучения и получить педагогическое образование.

директор

28.  Оплачивать учебный отпуск работника, если он обучается в вузе по направлению работодателя.

директор

29.   Оплатить обучение в вузе из местного бюджета на подготовку 2-х(3-х или 4-х) специалистов школы. (Список прилагается)

айыл окмоту,

директор

30.   Организовывать ежегодно перед началом учебного года глубокий медицинский осмотр педагогов с приглашением врачей узких специальностей (невропатолог, гинеколог и т.д.)

айыл окмоту,

профком

31.   О каждом случае травм информировать вышестоящую профсоюзную организацию с целью проведения квалифицированного его расследования в соответствии с Законом КР «Об охране труда», контролировать в данном случае выплату предусмотренного законом пособия пострадавшему.

администрация

профком

32.   Не реже одного раза в учебный год осуществлять проверку правильности начисления оплаты труда работников школы, их доплат и надбавок к заработной плате, надлежащего оформления больничных листов, начисление пособий по болезни и пособий по беременности и родам.

профком

33.   Предоставлять транспорт или оплатить транспортные расходы учащимся для их поездки на олимпиаду, спортивные соревнования

и т.д.

айыл окмоту

34.   Частично взять расходы на приобретение учебников для учащихся школы с учетом срока их службы 5 лет из расчета: I ступень – 139 сом,

 II ступень – 229 сом и III ступень – 374 сома за учебник.

35.  Разработать Правила внутреннего трудового распорядка и дисциплины труда.

директор

профком

36.   При наступлении временной нетрудоспособности вследствие трудового увечья (травмы, ожоги, обморожения и. т д.) выплачивать пособие при наличии акта о несчастном случае на производстве – форма Н-1, утвержденная постановлением Правительства КР «Об утверждении «Положения о расследовании и учёте несчастных случаев на производстве» от 27 февраля 2001 года №64.

директор

айыл окмоту

профком

37.  Предусматривать средства из местного бюджета на создание в школе безопасных условий труда, на охрану здоровья работников и охрану окружающей среды.

айыл окмоту

директор

38.   При формировании местного бюджета на новый финансовый год предусматривать в смете средства на оздоровление работников школы (дошкольной организации) и их семей.

айыл окмоту

директор

39.   Из местного бюджета направить средства на проведение в школе культурно-массовых и спортивных состязаний педагогов и учащихся, организацию  отдыха в летний каникулярный период, предусматривать на эти цели не менее 0,15% от фонда заработной платы. (Смета прилагается).

айыл окмоту

директор

профком

40.   Один раз в полугодие учебного года информировать членов коллектива школы о новых  нормативных документах системы образования, принятых в республике.

профком

41.   В стимулирующем фонде оплаты труда предусматривать поощрение председателю профсоюзного комитета школы за исполнение им общественных обязанностей.

директор

Глава айыл                            директор                                 председатель

окмоту                                    школы                                      профком школы

___________________          __________________            __________________

___________________          __________________            __________________

Соглашение зарегистрировано

В  _____________________________ от  _____  2013г. №  _______

Примечание:  В образовательной организации наряду с Уставом школы, Правилами внутреннего трудового распорядка, должен быть и соответственно оформленное трехстороннее Соглашение (образец которого Вам представлен).

Данный образец Соглашения разработан в качестве рекомендации зав. отделом ЦКП профсоюза работников образование и науки Олимпиевой Л.П.

___________________________________________________________________________________________________________

1-тема: Эмгекти коргоонун укуктук негиздери

1-суроо: Эмгекти коргоо деген эмне?

Жооп:

Эмгекти коргоо-эмгектенуу процессинде кызматкерлердин омурун жана ден-соолугун сактоонун тутуму, ал укуктук, социалдык-экономикалык, уюштуруу-техникалык, санитардык-гигиеналык, дарылоо-профилактикалык, калыбына келтируучу ж.б. чараларды камтыйт.

2-суроо: Техникалык коопсуздук деген эмне?

Жооп:

Кызматкерлерге эмгектин онтойлуу жана коопсуз шарттарын тузуу тутуму.

3-суроо: Кызматкерлерди санитардык-тиричилик жана медициналык жактан тейлоо деген эмне?

Жооп:

Иш беруучу: таза суу менен камсыз кылууга жана кызматкерлердин тамактануусун уюштурууга; уюмда (тармакта) санитардык-тиричилик жайларын жабдууга: гардеробдорду, дааратканаларды, жуучу, тамактануу, эс алуу, аялдардын (кыздардын) оздук гигиенасы учун жайларды, кырсык болуп же ооруп калган учурларда алгачкы медициналык жардам корсотуу ж. б. милдеттуу.

4-суроо: Жумуш кунунун (кезметтин) ичинде эс алуу убактысы?

Жооп:

Кызматкерлерге кун сайын (кезметтеги) иштин учурунда эс алуу жана тамактануу учун узактыгы 30 минуттан кем эмес жана жалпысынан 1 сааттан ашык эмес тыныгуу берууго тийиш, ал жумуш убактысына киргизилбейт.

5-суроо: Акы толонуучу ар жылдык негизги оргуунун узактыгы?

Жооп: Ар жылдык акы толоочу негизги оргуу кызматкерлерге 28 календардык кунго берилет. Ал эми мугалимдерге узартылган негизги оргуу 56 календардык кунго берилет.

6-суроо: Жумуш убактысынын (ченемдуу кыскартылганы кошо) узактыгы канча?

Жооп: Жумуш убактысынын ченеми узактыгы жумасына 40 сааттан ашпоого тийиш. Тараптардын макулдашуусу боюнча эмгек келишимдеринде жумуш убактысы 40 сааттан кем болушу мумкун.

7-суроо: Кандай жумуштарга аялдардын эмгегин колдонууга тыюу салынат?

Жооп:

Оор жумуштарда жана эмгек шарттары зыяндуу жана (же) кооптуу жумуштарда, ошондой эле кара куч колдонулбаган иштерден жана жер астындагы иштерде, ошондой эле кол менен которуу жана жылдыруу менен байланышкан иштерде аялдардын эмгегин колдонууга тыюу салынат.

8-суроо: Канча жаштан баштап жумушка алынат?

Жооп:

18 жашка толгон адам ишке алынат. 15-17 жаш курагындагы оспурумдор да ишке кабыл алынышы мумкун, эгер уюмдун кызматкерлеринин окулчулуктуу органынын макулдугу болсо.

9-суроо: 18 жашка чейинки курактагы оспурумдордун эмгегин колдонууга тыюу салынган жумуштар кайсылар?

Жооп:

18 жашка чейинки курактагы оспурумдордун эмгегин эмгек шарттары зыяндуу жана (же) кооптуу жумуштарда, жер астындагы жумуштарда, ошондой эле иштоо учурунда алардын ден-соолугуна жана адеп-ахлактык онугушуно зыян келтире турган жумуштарда (оюн-зоок бизнеси, тунку кафелерде жана клубдарда иштоо, спирт ичимдиктерине, тамеки буюмдарына, бангилик жана уулуу препараттарды чыгаруу ондурушундо, сатууда жана ташууда) колдонууга тыюу салынат.

18 жашка чейинки курактагы кызматкерлердин эмгегин колдонууга тыюу салынуучу жумуштардын тизмеги, ошондой эле оор нерселердин чектик ченемдери КРнын Окмотунунн 2000-жылдын 24-мартындагы токтому менен бекитилген.

18 жашка чейинки жумушчулар оор нерселер которуудогу жана жылдыруудагы куч келуулордон эн жогорку уруксат берилген чектери КРнын Окмотунун 2005-жылдын 2-декабрындагы № 548 токтому менен бекитилген.

10-суроо: 14-18 жаштагы оспурумдордун иштоо убактысы (кунуно канча саат) канча убакыт?

Жооп:

14тон 16 жашка чейинки курактагы оспурум кызматкерлер учун – 5 сааттан, 16дан 18ге чейинкилерге – 7 сааттан;

Жалпы билим беруучу уюмдардын (мектептердин), башталгыч жана орто кесиптик билим беруу уюмдарында окуган, окуу жылынын ичинде окуусун иш менен айкалыштырган 14тон16га чейинки курактагыларга – 2,5 сааттан, 16дан 18ге чейинки курактагыларга – 3,5 сааттан; майыптар учун- медициналык корутундуга ылайык.

11-суроо: Эмгекти коргоо боюнча талаптарды бузгандыгы учун иш беруучу кандай                        жоопкерчиликтерди тартат?

Жооп:

Тартиптик, административдик, кылмыштык жана материалдык жазалар.

2-Тема. Эмгекти коргоо боюнча ишти уюштуруу

12-суроо: Эмгекти коргоо боюнча уюмдун кайсы негизги иш-планында      чагылдырылган?

            Жооп:

            Жамааттык келишимдер жана макулдашууларда.

13-суроо: Билим беруу уюмдарда эмгектин корголушун камсыз кылуу боюнча кимдер жооптуу?

            Жооп:

            Уюмдун жетекчиси (директор, билим беруу болмунун башчысы же орун басары).

14-суроо: Эмгекти коргоону окутуу жана эмгекти коргоо билуулорунн текшеруу кайсы кызматкерлер учунн милдеттуу?

            Жооп:

Эмгекти коргоону окутуу жана эмгекти коргоо талаптарын билуулорун текшеруу уюмдун бардык кызматкерлери жана ошондой эле жетекчилери учун милдеттуу (КРнын Окмотунун 2004-жылдын 5-апрелиндеги № 225 токтому менен бекитилген жобо).

15-суроо: Жумуш орундарында эмгекти коргоонун талаптары боюнча ким нускама берет? 

Жооп:

Уюмдун иш болумунун жетекчиси, техникалык инженер.

16-суроо: Эмгекти коргоо боюнча комиссиянын торагасы кимдер болушу мумкун?

Жооп:

Профсоюз комитетинин мучосу, кызматкер (иш беруучудон башкалар).

17-суроо: Эмгекти коргоо боюнча нускаманы ким тузгон?

Жооп:

Иш беруучу тарабынан профсоюз комитети менен макулдашып типтуу программа иштелип чыгат.

18-суроо: Кооптуу жумуш орундарда иштегендер учун кандай кайталанма нускама отулот?

Жооп:

Уч айда бир жолу, кайталанма нускама отулот.

3-тема. Ондуруштогу боодо кырсыктарды жана кесиптик ооруга чалдыгууларды териштируу

19-суроо: Кызматкер эмгектик мертинууго чалдыкса, анын иликтенишине Н-1 формасындагы актынын туура убактысында толтурулушуна ким жооптуу?

            Жооп:

            Кыргыз Республикасынын Окмотунун 2001-жылдын 27-февралындагы № 64 токтому менен бекитилген «Ондуруштук боодо  кырсыктарды иликтоо жана эсепке алуу жонундо» жобонун II болумунун 15-пунктунун негизинде иш беруучу жооптуу.

20-суроо: Женил кокустуктун ондуруш менен байланышы жоктугу жонундо комиссиянын тыянагына жабырлануучу макул болбосо кандай болот?

Жооп:

            Борбордук Комитеттин эмгекти коргоо боюнча башкы техникалык инспекторуна кайрылат (КРнын Эмгек кодексинин 223-беренеси).

21-суроо: Башка бир объектиде сапарда журуп мертинууго чалдыкса териштируу жургузулобу?

            Жооп:

            Териштирилет, эгер эмгектик тапшырманы аткарууда мертинууго чалдыкса.

22-суроо: Кызматкер жумуш кунундо туштонуу маалында кыймылда журуп мертинууго чалдыкса териштирилеби?

            Жооп: Териштирилет, эгер эмгекке байланыштуу кыймылда болсо (КРнын Окмотунун 2001-жылдын 27-февралындагы № 64 токтому менен бекитилген жобонун 3п(а) негизинде).

23-суроо: Эмгектик  мертинуу боюнча атайын териштируу комиссиясынын торагасы ким болот?

            Жооп:

            КРнын Окмотунун 2001-жылдын 27-февралындагы № 64 токтому менен бекитилген «Ондуруштук боодо-кырсыктарды иликтоо жана эсепке алуу жонундо» жобонун II болумунун 25-пунктунун негизинде БКтин эмгекти коргоо боюнча башкы техникалык инспектору торага болот.

24-суроо: Кандай жагдайда кызматкер эмгектик мертинууго чалдыкканда, ондуруштук мертинуу деп эсептелбейт?

            Жооп:

            Мындай жагдайда териштирилет. Бирок эмгектик мертинуу деп эсептелбейт, эгер:

- кызматкер мас абалында болсо;

- бангилик жана уулуу препараттарды колдонгон болсо;

- оз кызыкчылыгы учун уюмга тиешелуу автоунааны, ишке колдонулуучу шаймандарды иш беруучунун уруксатысыз колдонсо ж.б.

25-суроо: Эмгектик иш менен байланышпаган кандай мертинуулор эмгекке байланыштуу деп эсептелинет?

            Жооп:

             Адамдын омурун сактоо боюнча жарандык парзын аткарууда, мамлекеттик, жамааттык жана башка менчикти коргоо учурунда, ошондой эле эмгектик иш менен байланышпаган укук тартибин коргоо учурунда жана орттогу аракеттердин жана жаратылыш кырсыктары учурунда донордук функцияларды аткарууга байланыштуу эмгекке жарамдуулугун жоготуу иш менен байланышкан кырсыктын кесепетинен эмгекке жарамдуулугун жоготууга тендештирилет.

26-суроо: Кандай кокустук мертинуулор учурлары атайын териштирууго жатат жана аны ким жетектейт?

            Жооп:

            Атайын териштирууго томонкулор кирет:

- женил же ооруна карабай, группалык мертинуулор;

- оор жаракат алган мертинуулор;

- каза болууга дуушарланган мертинуулор.

Мертинууго чалдыккан жарандар профсоюз уюмунун мучолору болсо, атайын териштирууну БКтин башкы техникалык эмгек нускоочусу жетектейт.

27-суроо: Кокусунан болгон мертинуу группалык, оор жана каза болуу менен коштолсо, кандай , билдируу жасалат?

Жооп:

Мертинуу группалык, оор жана каза болуу менен коштолсо, иш беруучу тезинен телефон (факс) же атайын тиркемедеги форма менен телефонограмма томондогудой жогорку дистанцияларга билдируу жолдойт:

            -уюмдун баш ийуучу жогорку органына;

            -областтык (Бишкек ш.) мамлекеттик эмгек инспекциясына;

            -жергиликтуу прокуратурага;

            -аймактык профсоюз комитетине;

            -БКтин эмгек инспекциясына.

28-суроо: Атайын териштируунун материалдары кайсы жактарга жиберилет (жолдонулат)?

Жооп:

Атайын териштируунун техникалык актысы, Н-1 формасынын актысы жана териштируунун материалдары иш беруучуго жуктолуп, комиссиянын торагасы текшеруу буткондон кийин комиссиянын торагасы 5 кундун ичинде материалдарды томондогудой жолдойт:

- окуя болгон аймактык прокуратурага;

- областтык (Бишкек ш.) мамлекеттик эмгек инспекциясына;

- КРнын мамлекттик эмгек инспекциясына;

- атайын териштируунун актысы менен Н-1 формасынын актысынын копиясын  уюм баш ийуучу жогорку органга;

- аймактык (областтык) профсоюз комитетине;

- БКтин эмгек инспекциясына;

- атайын териштируунун актысы менен Н-1 формасындагы актынын копиясынын мертинген адамга же каза болгондун уй-було мучосуно.

4-тема. Эмгектик мертинууго байланыштуу зыяндын ордун толтуруу

29-суроо: Оор эмгектик мертинуудогу ден-соолугуна келтирилген зыяндын ордун толтуруу олчому кимдер тарабынан аныкталат?

Жооп:

Оор эмгектик мертинуунун кесепетинен кесиптик эмгекке жарамдуулугун жоготуу даражасы, майыптык тобу жабырлануучу куболондуруунун натыйжалары боюнча медициналык-социалдык эксперттик комиссия (МСЭК) тарабынан аныкталат.

30-суроо: Зыяндын ордун толтуруунун олчому эсептеле турган эмгек акынын курамы.

Жооп:

Зыяндын ордун толтуруунун олчому эсептеле турган эмгек акынын жоготулган курамына эмгегине акы толоонун бардык турлору кирет. Эмгек акылардын бардык тщрлёрщ салыктарды жана башка милдеттщщ толомдорду кармаганга чейин эсептелген суммаларда эсепке алынат. Эмгекке жарамсыздыгы боюнча алуучу пособие орточо эмгек акы эмгектик мертинуудон мурунку жумушунун акыркы 12 айы учун аныкталат.

31-суроо: Жабырлануучуга бир жолку берилуучу жолокпулдардын турлору кайсылар?

Жооп:

Бир жолку берилщщчщ жолокпулдун олчому жамааттык келишимде аныкталат да, эмгекке жарамдуулукту жоготуунун жана майыптуулукту эсепке алуу менен томондогу олчомдордо дайындалат (толонот):

• III топто майып болгондо жапа чеккен адамдын орточо жылдык уч эмгек акысы олчомундо;
• II топто майып болгондо жапа чеккен адамдын орточо жылдык беш эмгек акысы олчомундо;
• I топто майып болгондо жапа чеккен адамдын орточо жылдык он эмгек акысы олчомундо;

Жабырлануучунун (багар-короруунун) каза болгон учурда зыяндын ордун толтурууга укугу бар адамдарга иш беруучу жабырлануучунун жыйырма орточо жылдык эмгек акысынын олчомундо бир жолку жолокпул толонот.

32-суроо: Кандай кырдаалда аралаш жоопкерчилик колдонулат?

Жооп:

Эгерде жабырлануучунун одоно этиятсыздыгы зыяндын келип чыгышына туртку болсо, анда ордун толтуруу олчому жабырлануучунун куноосунун даражасына жараша азайтылат. Башкача айтканда, эгер жабырлануучу КРнын Эмгек кодексинин 212-беренесине ылайык оз милдеттерин аткарбаса, аралаш жоопкерчилик колдонулат.

33-суроо: Кесиптик оорудан улам убактылуу эмгекке жарамсыздык келип чыкса, жолокпул кандай толонот?

Жооп:

Кесиптик ооруну  саламаттык сактоо адистери жана МСЭК аныктайт.

Кесиптик оорудан улам убактылуу эмгекке жарамсыздык келип чыккан учурда жолокпул кесиптик оору учурун тергоо жонундо Н-1 формасындагы актысы бар болгон учурда дайындалат. Убактылуу эмгекке жарамсыздык боюнча жолокпулдарды дайындоо учурунда кесиптик оорулар деп «Кесиптик оорулардын тизмесин бекитщщ жонундо» КРнын Окмотунун 2011-жылдын 16-майындагы № 225 токтому менен бекитилген кесиптик оорулардын тизмесинде корсотулгон оорулар саналат.

            34-суроо: Эмгектик мертинууго чалдыккан учурда канчалык убакытка чейин эмгекке жарамсыздыгы боюнча жолкпул толонот?

Жооп:

Жолокпул дайындоого негиз болуп белгиленген тартипте саламаттык сактоо уюмдары тарабынан берилген эмгекке жарамсыздыгы баракчасы саналат. Убактылуу эмгекке жарамсыздыгы боюнча жолокпул ооруканада же мертингенде берилет. Эмгекке жарамсыздыгын жоготкон бщткщл мезгилдин ичинде Медициналык Экспертизалоо Комиссиясы (МСЭК) майыптуулукту белгилегенге чейин.

Убактылуу Эмгекке жарамсыздык пайда болгон кундон тартып торт ай откондон кийин (120 кун) же узгултук менен беш айдан ашпаган (150 кун) убакытка жалпы жонунан акыркы он эки айдын ичинде узакка ооруган адамдар корсотуулор бар болгон учурда МСЭКке куболондурууго жонотулот.

35-суроо: Кокусунан болуучу эмгектик мертинууго чалдыгууда жабырлануучу тарткан зыяндын ордун толтуруунун турлору кайсылар?

Жооп:

КРнын Эмгек кодексинин 231-беренисинин негизинде томонкулордон турат:

1. Жоготулган эмгек акынын (же анын тийиштуу болугунун) ордун толтурууга толоо. Мында медициналык-социалдык эксперттик комиссиянын (МСЭК) чечимине ылайык аныкталат.
2. Кошумча чыгымдарды компенсациялоо (дары-дармек сатып алууга, кошумча тамактанууга жана санаториялык, курорттук дарыланууга ж.б.)
3. КРнын Эмгек кодексинин 247 жана 252- беренелеринин негизинде бир жолку жолокпулду толоо.
4. Моралдык зыяндын ордун толтуруу.
5. Соок коюуга кеткен чыгымдардын ордун толтуруу (КРнын Окмотунун 2011-жылдын 11-ноябрындагы № 727 токтому менен бекитилген Расымдык (соок коюу боюнча) жолокпулду толоо тууралуу жобо) жонундо жобо.

36-суроо: Зыяндын ордун толтуруу олчомун толой баштоо мооноттору.

Жооп:

Зыяндын ордун толтуруу олчомдору томонку учурларда толонот:

1. Жабырлануучуларга алар эмгектик мертинуунун кесепетинен эмгекке жарамдуулугун толук же жарым-жартылай жоготкон кундон тартып;
2. Жабырлануучунун каза болгонуна байланыштуу зыяндын ордун толтурууга укуктуу адамдарга жабырлануучу каза болгон кундон тартып, бирок зыяндын ордун толтуруу укугун алган кундон эрте эмес. Мында арыз берилген кщн зыяндын ордун толтуруу учун кайрылган кун катары эсептелинет.

5-тема. Эмгек гигиенасы

37-суроо: Адамдын организмине терс таасирин тийгизуучу шуулдоолор кайсылар?

Жооп:

Жогорку тондогу шуулдоолор (чуулдоолор, куулдоолор).

38-суроо: Жумуш иштоочу жайдын (болмонун) жабдылыш жарыгын томондоткон факторлор тизмегине кайсылар кирет?

Жооп:

Терезе-айнектердин, дубал беттеринин, шыптын (потолоктун), иштоочу жарык жабдууларынын оз убагында ремонттон откондугу.

39-суроо: Аудиториялар, класс болмолор кандай температуралык режимде болуусу зарыл?

Жооп: Температурасы +18°тан томон болбоосу.

40-суроо: Аптечка жумуш иштоочу жайдын кайсы жерине жайгаштырылат?

Жооп:

Жалпыга корунуучу онтойлуу жерде.

41-суроо: Аптечканын ичин толуктап толтурууга ким жооптуу?

Жооп:

Иш беруучу.

42-суроо: Дененин бир жерин оорутуп (создуктуруп же когортуп) алса, кандай биринчи жардам берилет?

Жооп:

Муздак ванночка же компресс.

43-суроо: Кокустуктан мертинуудо вена кан тамырынан аккан канды кантип токтотот?

Жооп: Жгут (орулгон, эшилген нерсе) менен танып кан агууну токтотуп, тезинен врачка кайрылуу.

44-суроо: Кокустуктан кол-шыйрактардын соогу сынса, кандай биринчи жардам корсотулот?

Жооп:

Сынган сооко шакшак коюп танып, тезинен медициналык пунктка жеткируу (же тез жардамды чакыртуу) керек.

6-тема. Орт коопсуздугу

45-суроо: Кокусунан орт коркунуч учкуну пайда болсо, кандай чара колдонуу керек?

Жооп:

Тезинен 101 телефон номерине озунун фамилиясын, адресин айтып кабарлоо;

- окуу жайдын жетекчилерине билдируу;

- жатаканада жашоочуларды (студенттерди, окуучуларды) алып чыгуу эвакуациясын жургузуу;

- орт очуруучу куралдарды пайдалануу.

46-суроо: Билим беруу уюмдарда орт коопсуздук эрежелери жёнщндё эстеткичтери кайсы жерлерде илинет?

Жооп:

101 – телефон номеринин табличкасы менен орт коопсуздук эрежелери жонундо эстеткич томондогудой илинет:

- мугалимдер болмолорундо;

- мастерскойлордо;

- лабораторияларда;

- физика, химия, информатика жана эмгек кабинеттеринде;

- дене тарбия жана жыйын залдарда;

- имараттагы орт очуруучу инвентарлардын жанында;

- студенттик (окуучулар) жатаканаларында;

- коридор, этаждарда.

47-суроо: Имараттын ичинен алып чыгуучу минималдуу канча эвакуация болушу зарыл?

Жооп:

Экиден кем эмес алып чыгуучу эвакуациянын болушу.

48-суроо: Орт коопсуздук тосмого эмнелер кирет?

Жооп:

Орт коопсуздук дубалы жана материалдары ортко (ысыкка) каршы туруштук беруучу  жабдыктар.

- сигнализация.

7-тема: Электр коопсуздугу

49-суроо: Болмолордо кандай электр аспаптары (шаймандары) колдонулбайт?

Жооп:

Стандарттуу эмес жасалма электр менен жылытуучу аспаптарды (суу кайнаткыч, тамак бышыргыч ж.б.) колдонууга болбойт.

50-суроо: Кандай электр приборлорду колдонууга жана оз алдынча ондоп-тузоо иштерин жургузууго болбойт?

Жооп:

Бузук электр сайгычтарды жана куйгузгучторду колдонууга болбойт. Ошондой эле оз алдынча электр сайгычтарын жана куйгйзгучторун ондоого жана которууга таптакыр тыюу салынат.

51-суроо: Электр тогу менен иштоодо жана андан сактанууда колдонуучу буюмдар кайсылар?

Жооп:

Электр тогун откорбоочу кол каптар, атайын кодонуучу отуктор, ток откорбоочу килем (палас), ток менен иштоочу буюмдар (кычкач, отверкалар ж.б) жана токтук куч чыналууну жерге синируучу.

52-суроо: Электр тогуна урунгандын кандай негизги турлору бар?

Жооп:

Электр тогунун соккусу, зыянга дуушарлоо жана куйуко алдыруу.

53-суроо: Электр тогуна урунган учурда кандай биринчи жардам корсотулот?

Жооп:

Жабырлануучуну электр тогунан ажыратуу, кысылган кийимдерден денесин бошотуу, жасалма дем алдыруу жана дарыгерди чакыруу.

54-суроо: Кандай элементтеги жабдыктарга токту жерге синируучу откоргуч колдонулат?

Жооп:

Адамдын денесине тийуучу ток откоргучу  темирлерди жана технологиялык каркас жабдыктары.

Эскертуу:   Материалдардын жооптору жалпысынан КРнын Эмгек кодексине, КРнын Окмотунун 2001-жылдын 27-февралындагы № 64 токтому менен бекитилген «Ондуруштук боодо-кырсыктарды иликтоо жана эсепке алуу жонундо» жобого, КРнын Окмотунун 2011-жылдын 11-ноябрындагы № 727 токтому менен бекитилген жобого жана КРнын Окмотунун 2004-жылдын 5-апрелиндеги № 225 токтому менен бекитилген жобого негизделген.

_____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Вопросы и ответы по охране труда.

Методическая рекомендация для проведения обучения и аттестации руководящих работников и специалистов по вопросам охраны труда.

Согласовано:                                                                                                     Разработали:

Начальник ТИТ-главный инспектор ФПК                                           Главный технический инспектор

Тыныбеков  Д. К.                                                                                       труда ЦК профсоюза работников

Технические инспекторы труда ФПК:                                                 образования и науки КР

Казакбаев Т. Ш.                                                                                          Ибраимов Токторалы Шамкеевич

Бектенова   А. А.

Абдыкалков Б. И.

Главный технический инспектор

профсоюза работников связи

Новикова Д. В.

Тема №1. Правовые основы охраны труда.

Вопрос 1.        Что такое охрана труда?

Ответ:           Система, действующая на основании законодательных актов и соответствующих им социально – экономических, организационных, технических, санитарно – гигиенических мероприятий и средств, направленных на сохранение жизни и здоровья работающих в процессе трудовой деятельности.

Вопрос 2.     Что такое техника безопасности?

Ответ:          Это система организационных и технических мероприятий, направленных на ликвидацию опасных производственных факторов.

Вопрос  3.       Что такое производственная санитария?

Ответ:             Система организационных, санитарно – технических мероприятий и средств, направленных на ликвидацию вредных производственных факторов

Вопрос  4.   Какой предоставляется перерыв для отдыха и питания?

Ответ:          В течение ежедневной работы (смены) работнику должен быть предоставлен перерыв для отдыха и питания продолжительностью не менее 30 минут и не более 1 часа в совокупности, который в рабочее время не включается.

Вопрос  5.   Какова продолжительность ежегодного  основного оплачиваемого отпуска?

Ответ:     Ежегодный основной оплачиваемый отпуск предоставляется работникам продолжительностью 28 календарных дней. А для учителей 56 календарных дней (ст.117, 118 ТК КР).

Вопрос 6.   Какова нормальная продолжительность рабочего времени?

Ответ:          Нормальная продолжительность рабочего времени рабочих и служащих на предприятиях, в учреждениях и организациях не может повышать 40 часов в неделю. В трудовых договорах по согласованию сторон может предусматриваться   меньшая продолжительность рабочего времени.

                    (ст. 90 Трудового Кодекса КР)

Вопрос 7.  На каких работах запрещается  применение труда женщин.

Ответ:        Запрещается  применение труда женщин на тяжелых работах с вредными условиями труда, а также на  подземных работах, кроме некоторых подземных  работ (на физических работах  и работах по санитарному и бытовому обслуживанию).

                   (ст. 303 ТК КР)

Вопрос  8. Возраст, с которого допускаются к работе подростки?

Ответ:       Не допускаются прием на работу лиц не моложе 16 лет. В исключительных случаях, по согласованию  с профсоюзным комитетом предприятия, могут приниматься на работу лица, достигшие 15 лет.

Вопрос  9.  Какая продолжительность  рабочего времени для подростков  от 16 до 18 лет?

Ответ:         В возрасте от 14 до 16 лет – 5 часов, от 16 до 18 лет – 7 часов – для учащихся в  общеобразовательных организациях (школах); образовательных организаций начального и среднего профессионального образования, совмещающих в течение учебного процесса учебу  с работой от 14  до 16 лет – 2,5 часа, от 16 до 18 лет – 3,5 часа. Для инвалидов в соответствии с медицинским заключением. (ст. 95 ТК   КР);

Вопрос 10.  Виды ответственности за нарушения требований охраны труда?

Ответ:          Дисциплинарная, административная, уголовная и материальная.

Тема №2.   Организация работы по охране труда.

Вопрос 11.  В каком документе предприятия планируется основные мероприятия по охране труда.

Ответ:        В коллективном договоре (соглашении по охране труда).

Вопрос 12.  Кто контролирует  выполнения коллективного договора?

Ответ:          Администрация и РК профсоюза.

Вопрос  13. Кто отвечает за охрану труда в цехе?

Ответ:          Начальник цеха  и его заместитель.

Вопрос 14.   Кто проводит вводный инструктаж по безопасности труда?

Ответ:           Инженер по технике безопас ности (технический инспектор труда)

Вопрос   15.  Кто составляет инструктаж по технике безопасности?

Ответ:            Руководитель участка, хорошо знающий производства.

Вопрос 16.   Кто может быть председателем комиссии по охране труда?

Ответ:            Рабочий, член профсоюзного комитета.

Вопрос  17.  Через какой период проводится повторный  инструктаж на рабочем месте?

Ответ:           Не позднее чем через 3 месяца.

Вопрос 18.   Для кого обязательно необходимо пройти обучение,  по охране труда и прохождения проверки знаний охраны труда?

Ответ:           Согласно Положения  о порядке обучения охраны труда и проверки знаний требованиям охраны труда работников организаций утвержденным постановлением  Правительства КР от 5 апреля 2004 года № 225 в обязательном порядке должны обучаться по охране труда и проверки знаний требования охраны труда все работники, в том числе руководители.

Тема №3. Расследование несчастных случаев на производстве.

Вопрос  19.  Кто несет ответственность за правильное и своевременное расследование  и учет несчастных случаев на производстве, составление актов по форме  Н – 1?

Ответ:      Руководитель предприятия (структурного подразделения).  (Положение о расследовании и учете несчастных случаев на производстве утвержденным постановлением Правительства КР от 27 февраля 2001 года за  №64).

Вопрос   20.  Работник был направлен организацией в командировку на другое предприятие, где он получил травму. Расследуется ли данный несчастный случай?

Ответ:         Расследуется, если он произошел  при выполнении трудовых обязанностей (в том числе во время командировки)

Вопрос  21.  Работник предприятия, двигаясь по территории пешком во время обеденного перерыва оступился и получил травму левой ноги. Расследуется ли данный несчастный случай?

Ответ:          Расследуется всегда, если он произошел на территории предприятия  или в ином месте работы в течение рабочего времени, включая установленные перерывы.

Вопрос 22.   Какие случаи, происшедшие на производстве расследуются, но учету не подлежат.

Ответ:         Случаи естественной смерти, самоубийства, а также  травмы полученные пострадавшим  при совершении им преступлений, в результате алкогольного опьянения. 

Вопрос  23.  Какие несчастные случаи подлежат специальному расследованию?

Ответ:  Специальному расследованию подлежат:

•  групповой несчастный случай, происшедший одновременно с двумя и более работниками, независимо от тяжести повреждения здоровья;
• несчастный случай с тяжелым исходом;
• несчастный случай со смертельным исходом.

Вопрос 24.  Кто является председателем комиссии по специальному расследованию несчастного случая на производстве?

Ответ:     Технический (главный технический) инспектор труда соответствующего ЦКП или в особых случаях, представитель органа государственного надзора.

Вопрос 25.   В какой срок материалы специального расследования направляются в прокуратуру?

Ответ:         Технический (главный технический) инспектор труда в пятидневный срок после окончания специального расследования  направляет материалы в прокуратуру по месту, где произошел несчастный случай.

Вопрос  26:  В каких случаях технический инспектор труда дает заключение по несчастному случаю?

Ответ:     В тех случаях, когда он не согласен с выводами комиссии проводившей расследование, а также в других случаях, когда он сочтет это необходимым.

Вопрос 27:  Куда направляются копии акта специального расследования, акта форма Н-1?

Ответ:       Председатель комиссии в пятидневной срок после окончания расследования направляет их:

• в прокуратуру по месту происшествия;
• нанимателю
• в государственную инспекцию труда области (г. Бишкек) и государственную инспекцию труда Кыргызской Республики
• в вышестоящий по отношению к организации орган (копия акта специального расследования и акта формы Н-1)
• в территориальное объединение профсоюзов или техническую инспекцию труда профсоюзов (копия акта специального расследования и акта формы Н-1)
• пострадавшему или членам семьи погибшего (копия акта специального расследования и акта формы Н-1).

Вопрос 28.  Кто и кому отправляют сообщение о групповом, тяжелом и смертельном несчастном случае на производстве?

Ответ:   О групповом, тяжелом и смертельном несчастном случае на производстве наниматель или уполномоченное им лицо обязано немедленно сообщить по телефону (факсу) или телеграфу (по форме, согласно приложению) в:

• государственную инспекцию труда областей (г. Бишкек)
• прокуратуру по месту, где произошел несчастный случай
• территориальный орган государственного надзора
• вышестоящий для организаций орган
• территориальное объединение профсоюзов
• организацию, направившую работника,  с которым произошел несчастный случай.

Тема №4. Возмещение ущерба в связи с трудовым увечьем.

Вопрос 29. Кем устанавливается степень утраты трудоспособности потерпевшим?

Ответ:         Устанавливается МСЭК в процентах, в зависимости от потери профессиональной трудоспособности.

Вопрос 30.   За какой период исчисляется средний заработок для определения размера возмещения ущерба от несчастного случая.

Ответ:    За 12 календарных месяцев, предшествовавших трудовому увечье или наступлению утраты трудоспособности в связи данным трудовым увечьем (по выбору потерпевшего).

Вопрос  31.  Когда трудовое увечье считается наступившим по вине организации?

Ответ:    Если оно произошло вследствие необеспечения администрацией здоровых и безопасных условий труда, невыполнения требования охраны труда (ст. 227 ТК КР).

Вопрос 32.  В каких случаях применяется смешанная ответственность?

Ответ:      Если трудовое увечье наступило не только по вине организации, но и вследствие грубой неосторожности потерпевшего. (ст. 230 ТК КР)

Вопрос 33.  Куда подается заявление о возмещении ущерба?

Ответ:     Заявление подается в организацию, которая несет ответственность за ущерб, причиненный трудовым увечьем, а в случае реорганизации или ликвидации организации – ее правопреемнику или вышестоящую организацию.

Вопрос 34.  В какой срок организация обязана рассмотреть заявление о возмещении ущерба?

Ответ: Не позднее 10 дней после установления ВТЭК степени утраты профессиональной трудоспособности.

Вопрос 35.  С какого времени выплачиваются суммы  в возмещение ущерба потерпевшим?

Ответ:      Со дня, когда произошло трудовое увечье.

Вопрос 36. Какой срок давности обращения к администрации за выплатой суммы возмещения ущерба?

Ответ:  Срок исковой давности 3 года.

Вопрос 37. Виды возмещения вреда.

Ответ:   Возмещение вреда потерпевшему состоит:

1)      В выплате возмещения утраченного заработка (или соответствующей его части);

2)      В компенсации дополнительных расходов;

3)      Выплате в установленных случаях единовременного пособия;

4)      В возмещении морального вреда;

5)      В возмещении расходов на погребение. (ст.231 ТК КР)

Вопрос 38. Выплата единовременного пособия потерпевшему.

Ответ:   Сверх возмещения утраченного заработка, дополнительных видов возмещения вреда работодатель выплачивает потерпевшему единовременное пособие.  Размер единовременного пособия определяется коллективным договором и должен быть назначен с учетом потери трудоспособности и инвалидности, но не менее:

• При инвалидности третьей группы – тройного среднегодового заработка пострадавшего;
• При инвалидности второй группы  - пяти среднегодовых заработков пострадавшего;
• При инвалидности первой группы – десяти среднегодовых заработков пострадавшего. (ст. 247. ТК КР)

Вопрос 39.  Выплата единовременного пособия  в связи со смертью потерпевшего (кормильца).

Ответ:   Работодатель выплачивает единовременное пособие, в размере двадцати среднегодовых заработков потерпевшего. Размер единовременного пособия не должен быть менее четырехгодового размера прожиточного минимума, установленного для данной местности (на день выплаты). (ст. 252 ТК КР).

Тема №5. Гигиена труда.

Вопрос  40.  Какие шумы наиболее вредны для организма человека?

Ответ:      Высокочастотный.

Вопрос  41. Перечислите основные причины снижения освещенности в помещениях?

Ответ:    Загрязненные стекла,  стены, потолок, оборудование, несвоевременный ремонт осветительной сети.

Вопрос  42. Можно ли принимать пищу на рабочих местах?

Ответ:          После тщательного мытья рук.

Вопрос   43. Где должна находиться цеховая аптечка?

Ответ:    На видном общественном месте.

Вопрос   44. Кто отвечает за пополнение аптечки?

Ответ:   Руководитель цеха.

Вопрос   45.    Как оказывать первую помощь при переломах костей конечностей?

Ответ:       Наложить шину и доставить пострадавшего в медпункт (или вызвать врача).

Вопрос  46.  Как оказать первую помощь при вывихах?

Ответ:          Наложить шину и доставить в медпункт.

Вопрос   47.  Как оказывать первую помощь при венозном кровотечении?

Ответ:    Остановить кровотечение жгутом.

Вопрос  48.   Как оказывать первую помощь при ушибе?

Ответ:     Холодная ванночка или компресс.

Вопрос   49.   Как правильно обрабатывать рану йодной кисточкой?

Ответ:    Смазать опухоль около раны.

Тема № 6.  Электробезопасность.

Вопрос 50.   Какие элементы оборудования  нужно заземлять?

Ответ:     Металлические (токопроводящие) каркасы (станины) технологического оборудования и элементы, к которым прикасается человек?

Вопрос 51.    Что используется в качестве искусственных заземлений?

Ответ:    Стальные и медные трубы, стержни и уголки, забиваемые в грунт.

Вопрос  52.  На какие показатели проверяют резиновые диэлектрические перчатки?

Ответ:      На диэлектрическую и механическую прочность.

Вопрос   53.  Какие средства защиты используются на электроработах?

Ответ:    1) Инструмент  с  изолирующими  рукоятками.

                2) Диэлектрические перчатки, коврики и диэлектрические галоши.

                3)  Заземление

Вопрос   54. Каковы основные виды поражения электрическим током?

Ответ:     Электрические удары, электрические ожоги, электрические знаки,  металлизация кожи,  электроофтальмия.

Вопрос   55.  Какую помощь следует оказать при поражении электрическим током?

Ответ:       1) Обеспечить  собственную безопасность;

                   2) Изолировать пострадавшего от воздействия тока, освободить стесненной одежды;

                   3) Вызвать скорую помощь;

                   4) Оценить состояние пострадавшего;

                   5) Определить наличие пульса и  дыхание;

                   6) Сделать искусственное дыхание и массаж сердца;

                   7) Следить за состоянием пострадавшего до прибытия скорой помощи.

                      Тема  №7. Противопожарная безопасность.

Вопрос  56.  Какое минимальное число эвакуационных выходов из зданий и помещений?

Ответ:             Не менее двух.

Вопрос  57. Что относится к противопожарным преградам?

Ответ:           Противопожарные стены (брандмауэры) и перекрытия.

Вопрос 58.   Какие виды имеется источники водоснабжения для тушения пожара?

Ответ:   Наружные и внутренние водоснабжения.

Вопрос   59.  Перечислите виды водоснабжения?

Ответ:          К наружным источникам  водоснабжениям относится (ПГ) пожарный гидрант и водоемы.

                      К внутренним источникам  водоснабжениям относится  пожарный кран (ПК).

Вопрос 60.  Какие расстояния должны быть от дальних углов помещений до эвакуационного выхода?

Ответ:          Расстояния от дальних  углов помещений до эвакуационного выхода должно быть не менее 25 м.

Вопрос 61.   Какие электронагревательные приборы не допускаются к применению в зданиях?

Ответ:     Самодельные кустарные электронагревательные приборы с открытой спиралью.

Вопрос 62.   Насколько квадратных метров рассчитан один огнетушитель?

Ответ:       На 50 квадратных  метров один огнетушитель (5л).

Вопрос  63.  Какой инвентарь имеются в пожарном щите?

Ответ:  2 – ведра, 2 – лопаты, багор, топор, 2 – огнетушителя и ящик с песком.

Примечание:   Ответы на вопросы обоснованы следующим источником:

                             Трудовой кодекс КР, Положение о расследовании и учете несчастных случаев на производстве, утвержденным  Постановлением Правительства КР от 27 февраля 2001 года № 64; Постановление  Правительства КР от 5 апреля  2004 года № 225 «Об утверждении типового положения о службе и об организации работы по охране труда и  Положения о порядке обучения охране труда и проверки знаний требованиям охраны труда работников организаций » и др.

__________________________________________________________________________________________________________________________

ВНИМАНИЮ РУКОВОДИТЕЛЕЙ ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫХ ОРГАНИЗАЦИЙ, ПРЕДСЕДАТЕЛЕЙ ПРОФКОМОВ И РАБОТНИКОВ ЦЕНТРАЛИЗОВАННЫХ БУХГАЛТЕРИЙ РАЙОННЫХ И ГОРОДСКИХ ОТДЕЛОВ ОБРАЗОВАНИЯ!

24 июня 2013 года Правительство КР приняло постановление «373 «О внесении изменений и дополнений в некоторые решения Правительство КР, касающиеся условий оплаты труда некоторых работников образовательных организаций».

ЦК профсоюза работников образования и науки комментирует ряд его пунктов и просит обратить на них особое внимание руководителей образовательных организаций, председателей профкомов и работников централизованных бухгалтерий районных и городских отделов образования.

Пунктом 4 постановления Правительство КР от 19.01.2011г. №18 теперь разрешено:

• Директорам дошкольных образовательных организаций вести педагогическую нагрузку, но в объеме не более 22 ч/pасов в неделю;
• Директорам, заместителям директоров общеобразовательных и внешкольных организаций, начального профессионального образования, детских домов – 12 часов в неделю;

Данная нагрузка предусмотрено для этой категории работающих как в городских, так и в сельских районах, но при условии отсутствии учителей по соответствующим предметам.

Кроме того, увеличилась учебная нагруquot;, sans-serif; color: #800000;зка и для заместителей директоров, организаторов и социальных работников, работающих на 0,75; 0,5 и 0,25 ставки. Теперь указанным работником разрешено вести до 17 часов, до 22 часа и до 26 часов соответственно. В данном постановлении Правительство КР уточняется, что руководителям и социальным педагогам оплачиваются часы за подготовку  к урокам и проверку письменных и лабораторных работ.

С 1.09.2013 года предельный размер урочной работы учителя теперь установлен до 31 часа, с учетом затрат рабочего времени на подготовительную и внеурочную работу максимальная нагрузка его не должно превышать 49 часов в неделю.

Оплата учителя за индивидуальное обучение на дому учащихся производится на основании его образование (40сом, 45 сом, 50сом) из расчета 6 часов урочной работы в I – IV кл; 8 час – V кл; 8,5  час – VI кл; 9 час – VII –X кл; и 10 часов урочной работы в неделю – XI классах. Причем им оплачивается подготовка и проверка письменных работ ( Напоминаем, что на основании постановления Правительство КР от 19.10.06 №863 учителям, работающим на дому с учащимися, предусмотрено 15 % повышения часа урочной работы за особые условия труда).

Увеличилась максимальная нагрузка воспитателей дошкольных образовательных  организаций, она не должна теперь превышать 62 часов в неделю, воспитателей детских домов и школ интернатов – 52 часа в неделю, препадавателей внешкольнвх образовательных организаций – 41 час.

Должностные оклады «архивариуса», «делопроизводителя», «лаборанта», «шеф-повара», «повара», работающих в системе образования, устанавливаются согласно приложению №14  к постановлению Правительства КР от 19.11.2011г. №18.

Подготовила  Олимпиева Л. П.,

Заведующая отделом ЦКП

Работников образования и науки.

62 - 57 - 37

 _________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

КАЙРА ТОРАГА БОЛУП ШАЙЛАНДЫ

Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Баткен областындагы Лейлек райондук уюмунун кезектеги отчеттук-кайра шайлоо конференциясы болуп, анда райондук комитеттин отчеттук мезгилде жургузгон иштери тууралуу анын торагасы А.Мамажанов доклад жасады. Делегаттар комитеттин жургузгон ишине жакшы бааларын беришти жана Аюпжан Мамажанович МАМАЖАНОВду кайрадан торага кылып шайлашты.

Эгемен республиканын билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин президиуму жана аппараты, облрайшааркомдору, ЖОЖ жана АООЖ профкомдору, «Позиция профсоюза» газетасынын редакциясы, Баткен областынын аймактык профсоюзунун активи Аюпжан Мамажановичти кайрадан жетекчилик кызматка шайланышы менен чын дилден куттукташат, ишине зор ийгиликтерди, озуно бекем ден соолукту, уй-булосуно бакты -таалайды каалашат!

KУTMAH KУPAK KУT БOЛCУH!

Бишкек шаарынын Октябрь районундагы

№ 91 орто мектептин тарых мугалими

ТОКТОНАЛИЕВА Роза Эрмековна 60 жашта

60 жаш кутман курак кут болсун,

Ой-тилектер аткарылып бут болсун.

 Бактылуу карылыктын кунун коруп

 Уй-булодо ырыс-кешик кут консун.

Сизди 60 жаш мааракениз менен Бишкек шаарындагы № 91 орто мектептин администрациясы, эмгек жамааты жана профсоюз комитети куттуктайт. Ардактуу жана туйшуктуу кесибинизге албан-албан ийгиликтерди, бекем ден-соолукту жана жаштарга ардактуу насаатчы болуп журо беришинизге тилектешпиз.

ЖАНЫ Т0РАГА

Касым Тыныстанов атындагы Ысык-Кол мамлекеттик университенин бириккен профсоюз уюмунун чогулушу болуп, ал уюштуруу маселесин карады. Ардактуу эс алуу-чыккандыгына байланыштуу Алдеева Гулбара Толоновнаны Касым Тыныстанов атында-Ысык-Кел мамлекеттик университетинин бириккен профсоюз комтетинин торайымдык кызматынан бошотту. Пленумдун катышуучулары узак жылдар университетте жамаатынын укуктук, социалдык жана экономикалык кызыкчылыктарын коргоодо талыкпай эмгектенип, албан ийгиликтерди жаратуучу катары зор кадыр-баркка ээ болгон Гулбара Толоновнага терен ыраазычылык билдиришти жана узун омур, чын ден соолук жана уй-булолук бакты-таалай каалашты.

Чогулуш Касым Тыныстанов атындагы Ысык-Кол мамлекеттик университетинин бириккен профсоюз комитетинин торагалыгына Кенжебек Ишенбаевич ИМАМБАЕВДЫ шайлады.

Ал 1965-жылы 22-мартта туулган. Кыргыз. Билими жогорку, 1992-жылы Пржевальскидеги мамлекеттик педогогикалык институтту бутургон.

Эмгек жолун 1986-жылы Ысык-Коел областтык аткаруу комитетинин юстиция болумундо сот жыйындарынын катчысы болуп иштоо менен баштаган. 1992-1996-ж.ж. Эл аралык «Тянь-Шань» коп тармактуу биржасынын Ысык-Кел филиалында брокер, директордун орун басары болуп иштеген. 1999-жылдын тартып Касым Тыныстанов атындагы Ысык-Кол мамлекеттик университетинде жетекчилик кызматтарда иштеп келатат. Азыркы кызматка шайланганга чейин мамлекеттик тил боюнча проректор болуп иштеген.

2004-жылдан бери Каракол шаардык кенешинин депутаты. Билим беруунун, билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун отличниги. «Каракол шаарынын 140 жылдыгы» мааракелик медалынын, Кыргыз Республикасынын Президентинин алдындагы мамлекеттик тил боюнча комиссиянын тош белгисинин ээси.

Уй-булолуу, эки кыз, 1 уулду тарбыялоодо, омурлук жолдошу Г.Сакыева - почта кызматкери.