Газета "Позиция профсоюза" № 1- 2 (096 - 097) январь - февраль 2012

Билим, илим                                                                                            Социально-правовая

  кызматкерлер                                                                                            газета профсоюза

кесип бирлигинин                                                                                              работников

социалдык-укуктук                                                                                   образования и науки

        газетасы

«Позиция профсоюза» газетасынын 2012-жылдагы № 1-2 сандарына жарыяланган материалдар 

_______________________________________________________________ 

Маараке

ОКУМУШТУУ  МУДАРИС,  ЭЛДИК ЖЕТЕКЧИ

Биз сөз кылалы деп жаткан каарманыбызды бекеринен окумуштуу мударис жана элдик жетекчи деп атаган жерибиз жок. Бул адам 34 жылдан бери эгемен өлкөбүздүн эң ири жогорку окуу жайы болуп саналган Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинде студенттерге профессор атагы менен экономика илимдеринен дарс окуп, акыркы жылдары ушул эле окуу жайынын бириккен профсоюз комитетин жетектеп, анда эмгектенгендердин укуктарынын жана кызыкчылыктарынын кызматында болуп келатат. Каарманыбыздын аты-жөнү- Шаршенбек Баатырбек уулу Сальпиев.

Шаке (билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун облрайшаарЖОЖ комитеттеринин жетекчилери аны ушинтип атап коюшат) университетте  узак жылдардан бери эмгектенип келаткандан улам окуу жайындагы оош-кыйыштарды абдан жакшы билет, профессор-окутуучулардын дээрлик баарын тааныйт, студенттердин лидерлери менен дайыма байланышта болуп турат. Ректорат менен да ар дайым бардык маселелерди акылдашып турат, эмгек келишиминин шарттарына ылайык аткарылуучу жумуштарды белгиленген мөөнөттө эскертип, өзү да кол кабыш кылат. Мындай аракет өз натыйжасын берүүдө: профсоюз мүчөлөрүнүн эмгектенүүгө жана эс алууга шарттары жыл өткөн сайын жакшырып баратат, эмгек акы эсептөө жана таратуу жолго коюлган, техникалык коопсуздук чаралары мыйзамга ылайык көрүлөт. Өткөн жылдын жыйынтыгы менен университеттин профсоюз уюму тармактык профсоюздун республикадагы уюмдары арасында жарыяланган кароо-сынакта эң башкы сыйлыкка татыктуу болушу Шаршенбек Баатырбековичтин уюштуруучулук жетекчилигинин натыйжасы десек эч жаңылышпайбыз.

Шаке окуу жайында алгач окутуучу болуп иштеп баштап, андан бери улам бир тепкич көтөрүлүү менен бардык кызматтарда мударистик вазийпасын аркалап келатат. Улуу окутуучу, доцент, профессор катары келечек ээлерине дарс окуп, таалим берүүнү аркалоо менен катар жетекчилик кызматтарды айкалыштырып жүргөндүгү аркылуу окуу жайынын коомдук-чарбалык ишмердигин мыкты билүүгө алып келди. Бул жаатта бир мисал келтире кетели. 1994-жылы окуу жайынын жетекчилиги Шаршенбек Баатырбековичти контракттык- коммерциялык факультетинин деканы кызматына дайындашат. Эгемендик жаңыдан колго тийген ал жылдары акча төлөтүү менен кадрларды даярдоо алгач практикаланып жаткан учурда мындай демилгелүү жана уюштургуч адамдын факультетти жетектеши көптөгөн суроолорду өз ордуна койду. Социализм учурунда бекер билим алууга көнүп калган окуу жайында акча төлөп жогорку билим алууга киришүү  көп маселелерди чечүүнү талап кылды. Шаке андай иштерди тартынбастан аткарууга киришип, окутуу жана таалим берүү тараптарын жолго коюу менен эл аралык стандарттарды киргизүүгө киришет. Натыйжада 1995-жылы Европа Кеңешинин комиссиясынын долбоорунун чектеринде Шаршенбек Баатырбекович жетектеген факультеттин базасында кыргыз-европа факультети түзүлөт. Азыр ал   өлкөдөгү эң кадыр-барктуу   факультеттердин бири болуп саналат.

1996-жылдан тартып узак жылдар ал улуттук университеттин жетекчилигинде үзүрлүү иштеп келди: финансылык-экономикалык ишмердүүлук боюнча проректор кызматын аркалап, окуу жайынын каржылануу жана материалдык-техникалык жактан камсыз болушу үчүн көп кызмат аткарды, жалпы маселелер боюнча проректорлук милдетти аркалоодо имараттардын жана жатаканалардын жасалгаланышы боюнча уюштуруу иштеринин башында турду, тарбыялоо иштери боюнча проректор болуп иштегенде студенттер арасында тарбыялык маанидеги иш-чараларды өткөрүүнүн демилгечиси болуу менен администрациянын жана коомдук уюмдардын ортосундагы байланышты чыңдоого зор салым кошту.

Азыр Шаршенбек Баатырбекович улуттук университеттин 13 миңден ашуун кызматкерлерин жана студенттерин бириктирген  профсоюз комитетин жетектейт. Бул кызматтагы алгылыктуу иштери тууралуу газетабыздын ушул санына атайын материал жарыяланып жаткандыгынан улам, ага токтолуунун кажети жок деп ойлойбуз. Ошентсе да, өткөн жылдын жыйынтыгы менен билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитети «Жылдын мыкты профсоюз уюму» наамын жана башкы байгесин ушул биз сөз кылып жаткан Шаршенбек Баатырбекович жетектеген уюмга ыйгарып олтурушунун өзү эле ал жердеги ийгиликтерден толук кабар берип турат.

Кыргыз Республикасынын билим берүүсүнүн жана Кыргыз Республикасынын билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун отличниги, Жусуп Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин эмгек сиңирген кызматкери, Кыргыз Республикасынын Ардак грамотасынын ээси Шаршенбек Сальпиев жакында 60 жашка толду. Маараке ээсин бул даңктуу датасы менен чын дилден куттуктап, ага узак өмүр, чың ден соолук, жетекчилик иштерине ийгилик жана үй-бүлөлүк бакты-таалай каалайбыз!

__________________________________________________________________________________ 

Социалдык өнөктөштүк

«Жылдын Мырзасы» Ардак наамынын ээси

Биздин тармактык профсоюздун башкы штабында иштеген он жылдан ашуун убакытта кайсы райондо же шаарда билим берүү бөлүмүнүн башчысы менен билим берүү кызматкерлеринин профсоюзунун райшааркомунун төрагасынын ортосунда өндүрүштүк жана социалдык биримдик, иштеги ынтымак, достук, өз ара түшүнүүчүлүк, бири-бирине жакындан жардам, биргелешкен аракет түзүлгөн шартта дайыма ийгилик болоорун баамдадым. Мына ушундай социалдык өнөктөштүк жогорку деңгээлге коюлган райондордун алдыңкы сабында Ош областынын Алай району турат. Райондук билим берүү бөлүмүнүн башчысы Досмамбет Аматович Жээнбеков менен билим берүү кызматкерлеринин профсоюзунун райондук комитетинин төрагасы Абдилазиз Каримович Каримов бул алыскы аймактагы мугалимдердин ысык-суугуна бирдей күйүшүп, жакшылыктарына бирге күбө болуп келатышкандыктан райондо окутуунун жана тарбыялоонун сапаты жыл өткөн сайын жогорулап, мындай татаал жана ардактуу тармакта эмгектенгендердин укуктарын жана кызыкчылыктарын коргоодо айтаарлык ийгиликтер жаралууда. Муну «бул иш сеники,  бул иш меники» деп эч бөлүнбөстөн, билим берүү тармагында жакшы иштер болсо жалпылап жайылткандын, бир аз артта калуу байкалса кош колдошуп алга сүрөгөндүн натыйжасы деп айтаар элем.

Жогоруда жакшы иштери бар деп айтылып жаткан Алай райондук билим берүү бөлүмүн акыркы 7 жылдан бери Досмамбет Аматович жетектеп келатат. Ал бул кызматка чейин он жылдай мектепте директор жана райкеңеште жооптуу катчы болуп иштеп, уюштуруучулук жана жетекчилик зор тажрыйбага ээ болгон. Ал жылдары ишин таштабай эле, сырттан барып окуп жүрүп, улуттук университеттин юридикалык факультетин бүтүрүп алды. Азыркы базар мамилелеринин шартында кайсы гана жетекчи болбосун юридикалык билимге ээ болсо, кандайдыр бир деңгээлде көп маселелерди өзү мыйзам чегинде чече алат, тартип бузууларга барбайт, карамагындагылардын укуктарын бузбайт деп айтууга толук негиз бар. Досмамбет Аматович мына ушундай принципти туу туткан жетекчилердин катарына кирет. Өзүнүн жогорку маданияты, терең билимдүүлүгү, интеллектуалдык бийик ой-чабыты, илбериңки адамкерчилиги, айткан сөзүнүн акырына чыккан өжөрлүгү, туура сөздү түз айткан чынчылдыгы, ар бир ишке тактыгы, кайсы деңгээлдеги адам болбосун сүйлөшө билген тил тапкычтыгы менен ал райондук жетекчилерден айырмаланып турат.

Райондук билим берүү бөлүмүнүн башчысы катары аткарып жаткан иштери арбын. Мен алардын баарына токтолуп олтурбай, бир тармагын эле айткым келет. Акыркы жылдарда райондо мектепке чейинки даярдоо мекемелери өтө азайып кеткен. Окуганы келген балдардын көбү эч даярдыксыз келишкендиктеринен аларды окутуу мугалимдерге көп түйшүк алып келип жатканын жана мындай абал окуу процессинин кийинки этаптарына өз таасирин тийгизээрин жакшы түшүнгөн Досмамбет Аматович балдар бакчаларынын иштерин кайрадан бутуна тургузууга зор маани берүү менен киришти. Райондун акимине, айыл округдарынын башчыларына бул маселени кабыргасынан коюп, алардын опол тоодой жардамдары менен 7 жылда 11 балдар бакчасын, 11 мектепке чейинки тайпаларды, балдар бакчаларынын 9 үй-бүлөлүк филиалдарын ачууга жетишти. Өзү болсо аларды окуу китептери, усулдук материалдар,  окуу куралдары, эң башкысы тажрыйбалуу кадрлар  менен камсыз кылууну колго алды. Натыйжа жаман эмес: мектептердин башталгыч класстарынын мугалимдери балдар бакчалары ачылгандан бери мектепке жаңыдан кабыл алынып жаткан балдардын даярдыктары бир кыйла жакшыргандыгын айтып жүрүшөт. Муну мен Досмамбет Аматовичтин келечекти көрө билген жетекчи катары аткарган иштеринин бараандууларынын бири деп ачык эле айта алам.

Досмамбет Аматович район түгүл, областка жана республикага коомдук ишмер катары да жакшы таанылган инсан. Айылдык, райондук кеңештердин депутаты болуп шайланып, ал аймактардын социалдык-экономикалык өнүгүшүнө татыктуу салымын кошо алган. Республикаынын мугалимдеринин II, Кыргызстан калкынын VI  жана КМШ мамлекеттеринин мугалимдеринин жана билим берүү кызматкерлеринин I курултайларына делегат болуп катышкан. Билим берүүнүн отличниги, тармактык профсоюздун отличниги, Кыргыз Республикасынын мамлекеттик кызматынын отличниги төш белгилери, көптөгөн Ардак грамоталар менен сыйланган. «Алай районунун ардактуу атуулу» Ардак наамына арзыган. ‡й-бүлөдө сүйүктүү жар, ардактуу ата катары 2 уулу менен 1 кызын татыктуу тарбыялап келатат.

Кыргыз Республикасынын билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитети жакында 2011-жылдын жыйынтыктарын чыгарып, билим сапатын жогорулатууга, билим берүү уюмдарынын материалдык-техникалык базаларын чыңдоого, мугалимдердин укуктарын жана кызыкчылыктарын коргоону жакшыртууга, райондук профсоюз комитети жана мектептердин баштапкы профсоюз уюмдары менен социалдык өнөктөштүктү жолго коюуга кошкон зор салымы үчүн Ош областынын Алай райондук билим берүү бөлүмүнүн башчысы Досмамбет Аматович Жээнбековго «Жылдын Мырзасы» Ардак наамын ыйгарып, атайын чоң жыйында сыйлык ээсине ак калпак кийгизип, улуттук чапан жаап,  диплом менен төшкө тагылуучу тасманы салтанаттуу түрдө тапшырды. Татыктуу сыйлыгыңыз кут болсун!

А.Адамалиев.

_________________________________________________________________________________ 

Кыргыз Республикасынын билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Борбордук Комитетинин президиуму, аппараты, облрайшааркомдору, ЖОЖ жана АООЖ профкомдору, «Позиция профсоюза» газетасынын редакциясы Бишкек шаардык комитетинин төрайымы Гүлшан Улукмановна Султанбаевага

бир тууган иниси Асанбек Улукмановичтин

дүйнөдөн кайткандыгына байланыштуу терең кайгыруу менен көңүл айтышат жана аза кайгысын тең бөлүшөт.

_____________________________________________________________________________________ 

Областтагы  жыйынтык  жыйын

Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Ош областтык комитети аймактын билим берүү уюмдарына социалдык өнөктөш катары жергиликтүү бюджеттен активдүү жардам көрсөткөн областтын айыл округдары,  ЖОЖ администрациялары, райшаар профкомдору арасында кароо-сынак өткөрүүнү чечкен. Мындай иш чараны өткөрүү боюнча жобо обкомдун президиумунда кабыл алынып, бардык айыл округдарына жөнөтүлгөн. Жободо мугалимдерге коммуналдык тейлөөлөргө жеңилдиктерди берүү, медициналык кароодон акысыз өткөрүү, билимдерин жогорулатууга курстарга жиберилген мугалимдерге сапар чыгымдарын төлөп берүү, ЖОЖ жаңыдан бүтүшүп, айыл жерлерине мектептерге иштөөгө келишкен жаш кадрларга 10 эселенген айлык акы өлчөмүндө бир жолу берилүүчү жөлөкпулдарды төлөө, муктаждарга үй салуу үчүн кезексиз жер тилкелерин бөлүп берүү сыяктуу өз алдынча башкаруу органдарынын  жергиликтүү бюджеттеринен көрсөтүлүүчү каражаттардын каралышы боюнча айыл округдарынын башчыларынын жана башкы эсепчилеринин көрсөткүчтөрү белгиленген. Жеңүүчүлөргө акчалай сыйлыктар каралган: I орунга арзыган айыл округунун  башчысына 3000, башкы эсепчисине 2000, райондук комитеттин төрагасына 2000, II орунга арзыган айыл округунун  башчысына 2000, башкы эсепчисине 1500, райондук комитеттин төрагасына 1500, III орунга арзыган айыл округунун  башчысына 2000, башкы эсепчисине 1000, райондук комитеттин төрагасына 1000 сом өлчөмүндө сыйлык берилет. Билим жана илим кызматкерлеринин профсоюзунун Ош областтык комитети жакында атайын жыйын өткөрүп, ушул кароо-сынактын жыйынтыгын чыгарды.

Жыйынды обкомдун төрагасы С.А.Тойгонбаев ачып сөз сүйлөп, кароо-сынактын максаты жана анын талаптарына ылайык келип түшкөн сунуштар тууралуу айтып берди.

Айыл округдары арасында I орунга Кара-Суу районундагы Сарай айыл округу, II орунга Чоң-Алай районундагы Чоң-Алай айыл округу,  III орунга Өзгөн районундагы Мырза-Аке айыл округу татыктуу болушуп, алардын башчыларына жана башкы эсепчилерине дипломдор жана акчалай сыйлыктар тапшырылды.

Ал эми ЖОЖ арасында ОшМУга I орун ыйгарылып, I даражадагы диплом жана түстүү сыналгы, ОшМСУ  II орунга арзып, II даражадагы диплом жана чаң соргуч, III орун ОШПИга берилип, III даражадагы диплом жана DVD менен сыйланышты.

Социалдык өнөктөштөр менен алгылыктуу иш алып барууда жетишкен ийгиликтери үчүн райшааркомдор арасында I орун Ноокат, II орун Кара-Суу райкомдоруна, III орун Өзгөн шааркомуна ыйгарылды жана аларга баалуу сыйлыктар тапшырылды.

Сыйлыктарды Ош областтык мамлекеттик администрациясынын башчысы-губернатордун биринчи орун басары К.Т.Тезекбаев, Ош областтык профсоюздар кеңешинин төрагасы Т.М.Мусаев, обкомдун төрагасы С.А.Тойгонбаев тапшырышты жана жеңүүчүлөрдү куттуктап сөз сүйлөштү.

М.АТТОКУРОВ,

Ош областтык комитетинин

уюштуруу бөлүмүнүн башчысы

___________________________________________________________________________________ 

Дарыгер ашкан дабандар

Биздин билим берүү тармагынын кызматкерлери жайкы каникул учурунда гана эс ала алышат. Профсоюз уюмдары ыйгарган жолдомолор менен дарылануу жана ден соолуктарын чыңдоо үчүн санатория-курортторго баргандары да болот. Алардын ичинен  «Жети-Өгүз» курортуна барган мугалимдерден бул дарылоо жайында көп жылдардан бери эмгектенип келаткан врач Шаймизин Кадыров жөнүндө ыраазылык сөздөрүн айтканын укканыбыз бар.

Жумшак мамилеси, иш билгилиги, дартты таап-билүүсү, дарылоосу менен эс алуучулардын кадыр-баркына арзыган Шаймизин Кадырович Жалал-Абад областындагы  Сузак районунун Чаңгыр-Таш айылында мугалимдердин үй-бүлөсүндө туулуп, балалык чагы Ысык-Көл областынын Тоң районунун Бөкөнбаев айылында өткөн. Он жылдыкты бүтүргөндөн кийин алгач № 11 кесипчилик-техникалык окуу жайынан трактористтик кесипке ээ болуп, эки жылдай Ленин атындагы колхоздо механизатор болуп иштейт. 1970-жылы Кыргыз медицина институтуна тапшырып, студент болуп калат. 6 жыл талыкпай билим алган соң врач кесибине ээ болуп, эмгек жолун «Ысык-Ата» курортунда неврология бөлүмүн жетектөө менен улантат. Бул кызматта 8 жыл иштеп, 1983-жылдан бери «Жети-Өгүз» курортунда башкы врачтын дарылоо боюнча орун басары, акыркы жылдары башкы врач болуп үзүрлүү эмгектенип келатат.

Шаймизин Кадырович курорттун жаңы поликлиникасын курууга активдүү катышкан. 1990-жылы бүткөрүлгөн ал имаратка ата мекендик жана чет өлкөлүк дарылоочу жана дарт аныктоочу аппаратураларды орнотууга жетишкен. Дарылоо процесстерин өркүндөтүүгө жана кайра карап чыгууга көңүл бурган. Курорттун жылдык аэроиндик режимин окуп-үйрөнүп, аны  практикага киргизген, мунун натыйжасында дарылоонун сапаты артып, дарылоо жана эс алуу жайына келген кардарлардын ыраазычылыгы кыйла арткан.

Жогорку категориядагы врач наамы бар Шаймизин Кадырович Москва, Новокузнецск, Ташкент, Алма-Ата, Бишкек шаарларындагы  алдыңкы дарылоо жайларында кесиптик чеберчилигин жогорулатканга жетишкен. Көп жылдык үзүрлүү эмгеги жогору бааланып, Кыргыз Республикасынын эмгек сиңирген врачы ардак наамына, Саламаттык сактоонун отличниги төш белгисине, бир нече Ардак грамоталарга татыктуу болгон. Өмүрлүк жары Суранбүбү Асаналиева медайым болуп иштейт, ал да Саламаттык сактоонун отличниги наамына арзыган. 4 баласынын экөө ата кесибин улантып жатышат: улуу кызы Таксура Германияда клиникада врач, экинчи кызы Тахмина Кыргыз мамлекеттик медицина академиясында улуу окутуучу болуп иштешет. Уулу Улукмырза Кыргыз экономикалык университетинде 3-курста окуп жатат.

Пайгамбар жашына келсе да баскан-турганы тың, эс алуучуларга жумшак мамилеси, жаркыраган жалындуу сөздөрү менен жаккан иш билги врач, уюштургуч жетекчи, мекенчил инсан Шаймизин Кадыровичке мындан ары да ийгиликтерди каалайбыз.

Т.Ибраимов,

БКнын башкы техникалык эмгек инспектору,

Ш.Кадыровдун дарылануучусу

___________________________________________________________________________________ 

СИЗДЕР БИЗДИН ГАЗЕТАДАН ЭМГЕКТИ ЖАНА УКУКТУ КОРГОО БОЮНЧА ДАЙЫМА ЖООП ЖАНА КОЛДОО АЛАЛАСЫЗДАР

Суроо:  Студенттик жатаканада жашагандар үчүн өрт коопсуздук эрежелерин сактоо    боюнча көрсөтмө эстеткич боюнча түшүндүрмө берсеңиздер?

Бишкек ш., жатакананын  коменданттары  

Жооп: Студенттик  жана  мектеп-интернаттардын жатаканаларында жашагандар  үчүн  коопсуздук эрежелери жөнүндө көрсөтмө эстеткичте төмөнкүлөр камтылган:

■ Бөлмөлөрдө стандарттуу эмес жасалма электр менен жылытуучу приборлорду (суу кайнаткыч, тамак бышыргыч) пайдаланууга болбойт.

■ Бөлмөдөн чыгып баратып телевизорду, радиону, жарык берүүчү  лампаны өчүрүүнү унутпаңыз.

■ Бөлмөгө өрт чыгаруучу буюмдарды жана нерселерди алып келүүгө  жана сактоого болбойт.

■ Бөлмөлөрдө тамеки тартууга, аларды кагаз салынган челектерге ыргытууга тыюу салынат.

■ Бузук электр сайгычтарды жана күйгүзгүчтөрдү колдонууга болбойт. Андай бузулган учурлар тууралуу токтоосуз вахтердогу атайын журналга жазып калтыруу керек.

■ Ар бир жашоочу өрт чыккан учурда эвакуациянын (качып чыгуунун) планын милдеттүү түрдө билүүгө тийиш.

■ Өз алдынча электр сайгычтарды жана күйгүзгүчтөрдү оңдоого жана которууга таптакыр тыюу салынат.

■ Кокусунан өрт коркунучу пайда болсо:

- тезинен 101 телефон номерине өзүнүн фамилясын, адресин айтып, өрт тууралуу  кабарлоо;

-окуу жайдын жетекчилерине билдирүү;

- жатаканада жашоочу (студенттерди, окуучуларды) алып чыгуу эвакуациясын  жүргүзүү;

-өрт өчүрүүчү куралдарды пайдалануу.

Суроо: Эмгектик мертинүүгө чалдыгып, МСЭКтин чечими менен майыптык тобу берилсе, ал жыл бою иликтенбей калса, майыптык жабырлануучу акысы кандай төлөнөт?

Бишкек ш. мектеп жетекчилери

Жооп: Бул учурда жабырлануучу БКке  арыз менен кайрылат.  Ал боюнча БКтин эмгекти коргоо боюнча башкы техникалык инспектору корутунду чыгаруу үчүн  эмгектин корголушун камсыз кылуу боюнча иш берүүчүнүн милдеттерин жана жабырлануучунун эмгекти коргоо жаатында милдеттерин (КРнын Эмгек кодексинин 211 жана 212 -стаьялары) иликтеп, корутунду чечимин чыгарат. Корутунда эмгектик мертинүү, кызматкердин ден-соолугуна келтирилген зыян үчүн  иш берүүчүнүн жоопкерчилигинин негиздеринен жана жабырлануучунун одоно этиятсыздыгынан зыяндын келип чыгышына түрткү болгон себептер эске алынат.  

Суроо: Эмгекти коргоо жөнүндөгү мыйзамдуулукту бузган күнөөлүү жетекчилер жоопкерчиликке тартылууда кандай чаралар колдонулат?

Бишкек ш., билим берүү уюмдарынын жетекчилери

Жооп: Кызматкерлерге эмгектин оңтойлуу жана коопсуз шарттарын түзүү, эмгекти коргоо талаптарын аткаруу боюнча милдеттер иш берүүчүгө жүктөлөт жана иш берүүчүнүн каражаттарынын эсебинен жүзөгө ашырылат.

Эмгектин корголушун камсыз кылуу боюнча иш берүүчү  КРнын Эмгек кодексинин 211-статьясында көрсөтүлгөн милдеттерди аткаруусу абзел. Эгер иш берүүчү эмгекти коргоо мыйзамын бузган болсо, КРнын билим жана илим кызматкерлер профсоюзунун эмгекти коргоо боюнча башкы техникалык инспектору тарабынан Кыргызстан профсоюздар федерациясынын президиумунун 2011-жылдын 27-майындагы №15-1 техникалык эмгек инспекциясы жөнүндөгү токтомунун негизинде төмөндөгүдөй чаралар көрүлөт:

- КРнын эмгекти коргоо мыйзамдуулугунун аныкталган бузууларын четтетүүгө  көрсөтмө  (предписание) жолдонот (Форма №1-ТИ);

-Кызматкерлердин өмүрүнө жана ден-соолугуна түздөн-түз зыян алып келүүсүнө байланыштуу жумуштарды токтотуу тууралуу талап коюу (требование) жазылат (Форма №2-ТИ);

- Эмгекти коргоо жөнүндө мыйзамдуулукту бузган күнөөлүү кызмат адамдарын жоопкерчиликке тартуу тууралуу талап коюу (требование) жолдонот (Форма №3-ТИ).

Суроо:   Кокусунан болуучу эмгектик мертинүүгө чалдыгууда жабырлануучу тарткан зыяндын ордун толтуруунун түрлөрү боюнча түшүндүрмө берсеңиздер?

Бишкек ш., мектеп жетекчилери

Жооп: КРнын Эмгек кодексинин 231-статьясынын негизинде:

- Жоготулган эмгек акынын (же анын тийиштүү бөлүгүнүн) ордун толтурууга төлөм төлөнөт. Мында медициналык-социалдык эксперттик комиссиянын (МСЭК) чечими эске алынат.

- Кошумча чыгымдарды компенсациялоо (дары-дармек сатып алууга, кошумча тамактанууга жана санаториялык-курорттук дарыланууга ж.б.) жүргүзүлөт.

- КРнын Эмгек кодексинин 247, 249 жана 252-беренелеринин негизинде бир жолку жөлөкпул  төлөнөт.

- Моралдык зыяндын орду толтурулат (248- статья).

- Сөөк коюуга кеткен чыгымдардын орду толтурулат.

Т.Ш. Ибраимов,

БКтин эмгекти коргоо боюнча

башкы техникалык инспектору 

ЭМГЕК БОЮНЧА СУРООЛОР

Cуроо: Жумуш эмес майрам күндөрүнүн алдындагы иш узактыгы бир саатка азайтылат деген мыйзам үзгүлтүксүз иштегендердин баарына тиешелүүбү?

      Жооп: Ооба,бардык иштеген кызматкерлер үчүн жумуш эмес майрам күндөрүнүн алдындагы иш узактыгы бир саатка азайтылат. Ал эми жумуш эмес майрам күндөрүнүн жумуш күнүнүн (кезметтин) узактыгын азайтуу кызматкерге жумуш убактысынын узактыгын кыскартуу белгиленген учурларда жүргүзүлбөйт. Майрам күндөрүнүн алдында кезмет менен иштегендер үчүн иш убактысын кыскартууга болбогон иштин айрым түрлөрүндө кошумча эс алуу убактысы же белгиленген ченем боюнча акы төлөө менен компенсацияланат жана ал КР Эмгек кодексинин 96-статьясынын негизинде жүргүзүлөт.

Суроо: Жумушка кабыл алынган учурда жүйөөлүү себептер менен кызматкер толук эмес жумуш күнү же толук эмес иш жумасы белгилениши мүмкүнбү?

Жооп: Кызматкер менен иш берүүчүнүн ортосундагы макулдашуу боюнча толук эмес жумуш күнү же толук эмес иш жумасы белгилениши мүмкүн. Иш берүүчү кош бойлуу аялдын, 14 жашка чейинки баласы бар, 18 жашка чейинки майып баласы бар, ата-энесинин камкордугун алган, медициналык корутундуга ылайык үй-бүлө мүчөлөрүндө  ооругандарды баккан адамдын өтүнүчү менен толук эмес жумуш күнүн же толук эмес иш жумасын белгилөөгө милдеттүү. Бул жагдай КР Эмгек кодексинин 93-статьясы менен аныкталат.

Суроо: Кызматкер бошогондо пайдаланбаган эмгек өргүүсүн алууга укугу барбы?

Жооп:Кызматкер жумуштан бошогондо ал пайдаланбаган бардык эмгек өргүүсү үчүн акчалай компенсация төлөнүп  берилет. Пайдаланылбаган өргүү кызматкердин жазуу жүзүндөгү арызы боюнча андан кийин жумуштан бошогондо берилиши мүмкүн (күнөө кетирип жумуштан бошоткондон башка учурларда). Мында жумуштан бошогон күн деп өргүүнүн акыркы күнү эсептелет. Эмгек келишимин бузууда ага удаа жумуштан бошотуу менен өргүү берүүдө ал кызматкер өргүү бүткөнгө чейин эгер ордуна башка кызматкер коюлбаган болсо өзүнүн арызын кайра чакыртып алууга укугу бар.

Суроо? Жумушка кабыл алууда жумушчудан арыз алуу керекпи же эмгек келишими түзүлүшү керекпи? Буйрукту чыгарууда кайсынысы негиз болуп эсептелет жана эмгек келишиминин мазмуну кандайча түзүлүшү керек?

Жооп: Биринчиден, жумуш берүүчү менен жумушчунун ортосунда эмгек келишимин түзүүдө жумушчудан арызын талап кылуунун кажети жок, башкача айтканда Эмгек кодексинде бул көрсөтүлгөн эмес. Экинчиден, Эмгек кодексинин 54-статьясына ылайык, эмгек келишиминде милдеттүү түрдө төмөнкүдөй маалыматтар камтылууга тийиш: эмгек келишимин түзүү датасы жана орду;  тараптардын реквизиттери; иш берүүчүнүн юридикалык толук аталышы, анын жайгашкан орду, уюмдаштыруу документерин мамлекеттик каттоонун номери жана датасы; иш берүүчүнүн (анын өкүлүнүн) фамилиясы, аты-жөнү, атасынын аты жана иштеген кызматы, ал эми иш берүүчү жеке жак болсо, анын туруктуу жашаган жеринин дареги, аталышы, номери, ким экендигин ырастоочу документти берген датасы; кызматкердин аты жөнү, социалдык коргоо күбөлүгүнүн  идентификациялык номери; иш аткарыла турган жумуш орду; уюмдун штаттык ырааттамасына же айкын эмгектик иш-милдеттерге ылайык  квалификациясын көрсөтүү менен кызматынын,адистигинин,кесибинин аталышы; иштин башталыш датасы; эмгек келишиминин колдонуш мөөнөтү; иш режими; кызматкердин жана иш берүүчүнүн  укуктары жана милдеттери;  эмгек акы төлөө шарттары (анын ичинде кызматкердин кызматтык айлык акысынын өлчөмү, кошумча төлөөлөр, үстөктөр жана сыйлык төлөмдөрү, иштин оор, коркунучтуу жана зыяндуу шарты үчүн компенсацияларды төлөөлөр); эмгек шарттарынын туура мүнөздөмөлөрү: оор, зыяндуу же коркунучтуу шарттардагы иш үчүн кызматкерге берилүүчү компенсациялар жана жеңилдиктер; тараптардын койгон колдору.

            Эмгек келишиминин шарттары талаптардын макулдашуусу боюнча гана өзгөртүлүшү мүмкүн.

            Ошондой эле Эмгек кодексинин 58-статьясына ылайык, эмгек келишими жазуу жүзүндө эки нускада түзүлүп, ага тараптар кол коюшу керек. Бир нускасы кызматкерде, экинчиси иш берүүчүдө сакталат.

             Түзүлгөн эмгек келишиминин негизинде кызматкерди ишке кабыл алуу үч күндүк мөөнөттө иш берүүчүнүн буйругу (тескемеси, токтому) менен ишке ашырылат. Иш берүүчү  (буйрукка,тескемеге, токтомго)  кол койгон күндөн тартып үч күндүк  мөөнөттө кызматкерге кол койдуруу менен жарыя кылынат.

Суроо: Бала эмизүү, тамактандыруу үчүн энелерге кыскартылган жумуш күнү же түшкү тамактануунун мөөнөтүнүн узартылышы боюнча Эмгек кодексинде кепилдиктер каралганбы?

      Жооп: КРынын Эмгек кодексинин 309-статьясында бир жарым жашка чейинки балдары бар иштеген аялдарга эс алуу жана тамактануу үчүн тыныгуудан башка баланы (балдарды) тамактандыруу үчүн иштин ар бир үч сааты сайын ар бири 30 мүнөттөн кем эмес убакытка созулган кошумча тыныгуу берилет. Иштеген аялдын бир жарым жашка чейинки эки же андан ашык балдары болгондо тыныгуунун узактыгы 1 сааттан кем эмес белгиленет. Аялдын арызы боюнча тыныгуунун кошулушу же суммаланган түрдө жумуштун башталышына же аякталышына которулушу мүмкүн. Баланы тамактандыруу үчүн тыныгуулар жумуш убактысына кошулат жана орточо эмгек акы өлчөмүндө төлөнүүгө тийиш.

Б.Кадыркулов,

    БКтин укук иштери боюнча башкы инспектору                             

 ______________________________________________________________________________________

Министр менен маек

БИЛИМ БЕР‡‡ САПАТЫН ЖОГОРУЛАТУУГА КАРАЙ

Кыргыз Республикасынын билим жана илим министри Канат Жалилович САДЫКОВ “Позиция профсоюза” газетасынын суроолоруна жооп берет

- Канат Жалилович, алгач жаңырган жылыбыздын башында биздин профсоюздук газетанын суроолоруна жооп берип жатканыңызга ыраазылык билдирип кетким келет. Мына, жыл жыйынтыктары чыгарылып жатат, сиз өзүңүз  жетектеген билим берүү тармагындагы жыйынтыктар, быйылкы жылга коюп жаткан максаттар тууралуу айта кетсеңиз.

-  Жакшы болот, министрлик жасап жаткан жаңы саамалыктар  туурасында сиз менен ой бөлүшөйүн.  Быйыл өлкөнүн билим берүү тармагындагы реформаларга байланышкан, бир топ жылдар мурдатан бери түптөлүп келген долбоорлордун, программалардын ишке ашышы күтүлүүдө. Бул иште системалуулукту камсыз кылуу үчүн министрлик педагогикалык коомчулук, бейөкмөт уюмдар, донорлор менен биргеликте иштеп чыккан Кыргыз Республикасынын билим берүүсүн өнүктүрүүнүн 2012-2020 жылдардагы стратегиясын Өкмөттүн алдына кароого коюп жатабыз.

Бул стратегия билим берүү системасынын принциптерин жана аны бардык деңгээлде өнүктүрүүнүн артыкчылыктарын аныктайт. Ал эми биздин өлкөдө мектеп окуучулары, студенттер же окутуучулар республиканын калкынын дээрлик үчтөн бирин түзгөндүктөн жана өз балдарынын сапаттуу билим алуусуна бардык ата-энелер кызыкдар болгондуктан мындай маанилүү стратегиянын кабыл алынышы Кыргызстандын тургундарына кандай гана  болбосун зор таасир тийгизе тургандыгын айтууга тийишпиз.

Туруктуу өнүгүүнү камсыз кылуу үчүн билим берүү системасы тарабынан түзүлүүчү адамдык капитал зарыл. Азыркы шартта билим берүү системасы мезгил чакырыктарына жооп берүүгө дараметтүү болгон адистерди даярдоо менен алдыга озуп жүрүүчү мүнөзгө ээ болууга тийиш. Мен жумуш ордундагы иш-милдеттерди аткаруу үчүн компетенттүү болууга жана муну менен белгилүү бир чыгармачылык дараметке жана аны ишке ашырууга шыктуу болууга тийиш болгон билим берүү системасынын бардык бүтүрүүчүлөрү туурасында айтып жатам.

Ошондуктан,  билим берүүнү өнүктүрүүнүн концепциясы үчүн негизги түшүнүк болуп ЮНЕСКО тарабынан сунуш кылынган: “ Билим берүү – бул процесс жана аны менен ал ойдун өсүп жетилүүсүнө жана жеке өсүшкө жеткизүүчү жөндөмдүүлүктөрдү жакшыртуунун жана инсандын жүрүм-турумунун натыйжасы” деген аныктама эсептелинет.

Мындай түшүнүктөрдүн натыйжасында министрлик билим берүүнү өнүктүрүүнүн негизине бир катар жоболорго таянган коомду окутуучу концепцияны сунуш кылат:

1. бардыгы үчүн жана өмүр бою билим берүү;

2. өзүнүн бардык баскычтарындагы натыйжаларга багытталган билим берүү;

3. билим берүүнүн формалдуу жана формалдуу эмес ыкмаларын айкалыштыруу.

Учурдагы дагы бир негизги милдет-балдардын мектепке чейинки даярдыгын жогорулатуу. Тилекке каршы бизде балдардын 13 пайызы  гана мектепке чейинки уюмдарга барышат. 2020-жылга карата 3-5 жаштагы балдарды мектепке чейин билим берүү менен камтууну 20 пайызга  чейин жеткирүү пландаштырылууда. Албетте, бул дагы жетишсиз, өзгөчө акыркы эл аралык изилдөөлөрдүн натыйжасында балдардын өсүшүндө дал ушул мектепке чейинки курак өзгөчө экендиги далилденген. Эрте жаштан баштап окууга же активдүү турмуш кечирүүгө умтулуунун жоктугу чоңойгондо адам социалдык-экономикалык планда активдүү эмес болуп калууга толук мүмкүнчүлүктү шарттай тургандыгы аныкталган. Бул багытта министрлик милдеттүү түрдө  мектепке чейинки даярдоонун эсебинен ар бир бала үчүн бирдей мүмкүнчүлүктөрдү камсыз кылуу менен балдардын өнүгүшүнүн ушул мезгилине көңүл бурууга умтулат.

Билим берүүдөгү негизги звено, албетте, мектеп. Министрлик тарабынан мектептик билим берүүнүн алкагында Улуттук стандарт-башталгыч мектеп үчүн предметтик куррикулумдар иштелип чыкты, 5-11 класстар үчүн куррикулумдар даярдалууда. 2011-2012-окуу жылында республиканын аймагында 1-класста 93 миң бала окуп жатышат. Учурда куррикулум бююнча 1-класста окутуунун мазмуну жаңыртылып, китептин 451 миң нускасы жер-жерлерге жөнөтүлдү. Анын тутумуна  окуу китеби, балдар үчүн жумушчу дептер,  мугалим үчүн  усулдук материал бар. Бул китептердин бардыгы  акысыз таркатылды. Куррикулум боюнча балдарды интерактивдүү ыкма менен окутуу үчүн жер-жерлерде 16 миң мугалим кайра даярдоодон өткөрүлдү. Мындан сырткары, быйыл кечки нөөмөттүк мектептерде окутуунун жоболору даяр болуп, өкмөттө бекитүү алдында турат. Мындай мектептерге үй-бүлөлүк бюджети тартыш балдар тартылат. Дагы кошумча ирээтинде ЮСАИДдин  “Сапаттуу билим” долбоорунун алкагында  Бишкектин тегерегиндеги жаңы конуштарда мектепке тартылбай калган балдарды пилоттук режимде окутуу жагы киргизилди.

Ал эми өткөн жылдын ноябрь айынан тарта мугалимдердин эмгек акысына кызыктыруучу  фонд аркылуу төлөө  кошулду. Айлык акынын көбөйүшү менен билим берүүнүн сапаты да жакшырууга тийиш. Министрлик тарабынан баалоо боюнча мониторинг жүргүзөбүз. Буга карата атайын программа даярдалууда. Ошондой эле педагогикалык билим берүүнүн концепциясы жана бакалавриат үчүн педагогикалык адистиктер боюнча жаңы стандарттар иштелип чыгууда. Жакын арада биз үмүттөнгөндөй Кыргызстанда жаңы муундагы педагогдорду даярдоо үчүн базалык педагогикалык университет пайда болот. Ал өз кезегинде педагогдордун квалификациясын жогорулатуунун алдыңкы борборлорунун бири болуп калуусу керек.

Кыргыз Республикасынын жалпы билим берүү уюмдарынын 2011-2012-окуу жылынын базистик окуу пландары, орто мектептердин окуу предметтери боюнча Кыргыз билим берүү Академиясы тарабынан даярдалган методикалык сунуштар колдонулса, туура бир айдан соң билим берүү жана илим министрлигинин 2020-жылга чейинки билим берүүнү өнүктүрүүнүн стратегиясы менен концепциясы өкмөттө каралат.

Мектепте алган компетенттүүлүктү бекемдөө жана кесиптик билимге ээ болуу-кесиптик билим берүүнүн зарылдыгы. Бул өзгөчө орто кесиптик билим берүү системасы үчүн маанилүү. Анткени, дал ушул система экономиканын чыныгы секторун квалификациялуу кадрлар менен камсыз кылат. Бирок,  акыркы 10 жыл ичинде орто кесиптик билими бар калктын саны 10,8 пайыздан  7,1 пайызга  чейин төмөндөгөн. Бул- тынчсыздандыруучу тенденция. Жогоруда сөз кылган стратегия жана концепция  абалды оңдоо үчүн адистерди даярдоого бизнес-коомчулуктарды тартуунун механизмдерин куруунун иш-чараларын аныктайт. Буга байланыштуу 2020-жылга 100 пайыз  атайын кесиптик билим берүү уюмдары адистерди даярдоого тапшырыктарды ала тургандыгы болжолдонууда. Билим берүүнүн бул деңгээлинде окуусун улантууну каалагандардын саны азыркы 3 пайыздан 25 пайызга чейин жогорулайт.

Кыргызстандын эгемендүүлүгүнүн 20 жылынын ичинде жогорку кесиптик билим берүү жаңы ЖОЖдордун,  жаңы багыттардын пайда болушунан тартып финансылык жана академиялык автономиялардын өсүшүнө чейин өзгөрүүлөрдү башынан өткөрдү. ЖОЖдордо азыр 234 миң студент окугандыгына карабастан, серепчилердин баамында Кыргызстандын туруктуу өнүгүшүнө тоскоол болгон көйгөй -квалификациялуу кадрлардын жетишсиздиги. Студенттерди даярдоону оптималдаштыруу үчүн окутуунун эки деңгээлдеги системасына өтүү каралууда. Натыйжада 2020-жылга ЖОЖдордун 92 пайызы эки деңгээлдүү системага өтөт. Бүтүрүүчү бакалаврлардын үлүшү 70 пайызды, магистрлердики 20 пайызды, адистердики 10 пайызды түзөт. Бул натыйжа билим берүүнү структуралык кайра куруу үчүн гана маанилүү болбостон,  бизнес-коомчулуктарда жана жалпы коомдо бакалавриатка карата мамиленин өзгөрүшүнө алып келет, анткени бакалавриат-толук кандуу жогорку билим. Билим берүүнү өнүктүрүүнүн стратегиясында биринчи жолу чоңдорго билим берүү жөнүндө бөлүк пайда болду. Чоңдорго билим берүү- өз квалификациясын жогорулатууну же аны өзгөртүүнү каалагандардын бардыгы, аны формалдуу эмес,  билим берүүнүн алкагында жасай ала тургандыгын далилдейт. Бир жагынан, жогорку билимден кредиттерди топтоонун модулдук системасына өтүү квалификацияны жогорулатууга  же экинчи же андай кийинки билимин алууга мүмкүндүк берет. Экинчиден, ар түрдүү типтеги окутуу борборлорун өнүктүрүү кесипке ээ болууга жана чет мамлекеттерде дипломун таанытууга өбөлгө түзөт. 2011-жылдагы өкмөттүн токтомуна ылайык, 2012-окуу жылында окутуунун эки баскычтуу системасына өтүү каралууда. Учурда ЖОЖдор стандарттардын үстүндө иштөөдө.  Бакалавр программасы буга чейинки 5 жылдык программа менен иш алып барган ЖОЖдордо ишке ашат, ошол эле учурда алардын кадрдык деңгээли эске алынат. Ошондуктан, мен  ректорлор менен жолугушуу учурунда аларга окутуу методикаларын сунуштоону тапшырдым.

- Көп жылдардан бери чечилбей келаткан билим берүү кызматкерлеринин айлык акыларынын жогорулашы өткөн жылы чоң секирикке жетишти. Ушул жаатка да токтолсоңуз.

-  2011-жылдын май айынан тартып мугалимдерибиздин айлык акылары  тийиштүү деңгээлге көтөрүлдү. Айлык маянаны көтөрүүдө жаш мугалимдерге айрыкча басым жасалды. Кыргызстанда педагогдордун 65  пайызы жогорку категориядагы мугалимдер болуп саналышат, ал эми жаш мугалимдер андай сапатка жеткиче көп убакыт сарптоосу керек, натыйжада эмгек маянанын аздыгынан алар бул кесипти таштап,  башка багытта иштеп кетүүгө аргасыз болгон учурлар  көп учураганын баарыбыз жакшы билебиз. Жаш кадрларды өз кесибине тартуу максатында маяна эсептөөдөгү  категориялык түр алынып салынды. Бул багытта айрым мугалимдер арасында бир аз түшүнбөстүктөр болду. Атайын түзүлгөн штабдар жалпы тарифтик торчодон чыгуу принциптерин аймактарда түшүндүрүү иштерин жүргүзгөндөн кийин андай түшүнбөстүктөр токтоду. Өкмөт бюджеттин тартыштыгына карабай туруп, мугалимдердин айлык акысын көтөрдү. Бул-биринчи гана жасалып жаткан кадам болду. Экинчиден, эми мугалимдер өздөрү окуткан окуучуларынын жетишкендиги үчүн 10 -20 пайыздык кызыктыруучу сыйлыктарды ала башташты. Ошондо өз кесибин сүйгөн окуучуларга мыкты сабак берген кесипкөй мугалимдердин аты чыга баштайт. Бул-реалдуу баалоо. Качан гана мугалим компетенттүү болгондо,  окуучунун компетенттүүлүгү жөнүндө сөз кылууга болот. А мугалим качан компетенттүү болот? Ал кантип акча табуунун жолун ойлобой,  сабак берүүнүн гана ыкмаларын, сабакты окуучуга жеткирүүнун жолдору менен гана алектенип калганда гана компетенттүү болот.

Эми айлыктын көтөрүлүшү мугалимдерибиздин өз кесибинде иштөөлөрүнө шарт түзөт деп ишенимдүү айта алам. Жалпысынан алганда педагогдор эмгек акынын көбөйүшүнө канааттангандыгын билдирип жатышат. Айлык көтөрүлдү, эми билим берүүнүн сапатын арттырууга жана мугалимдердин билим деңгээлине басым жасап, татыктуу  билим берүү талабын коёбуз.

Былтыр, ар кандай тоскоолдуктарга карабай өзгөчө аттестатка талапкер болгон 3006 бүтүрүүчүнун билим деңгээлин министрликтин каражатына текшерттик. Бул иш чараны билим берүү жана илим министрлигинин Улуттук тестирлөө борбору өткөрдү. Жыйынтыгы ар бирибиздин жаныбызды кейитти. Анткени, 3000 мыкты делген бүтүрүүчүнүн 95и гана өзгөчө аттестатка ээ экени аныкталды. Биз окуучуларды алгачкы билим алган күнүнөн тартып туура баалоо ыкмасын ишке ашырышыбыз керек. Ушуга карата биз мугалимдерди сыйлайбыз, баалайбыз. Учурда билим берүүнүн сапатын көтөрүүдө үч маанилүү нерсеге басым жасайбыз: кадр маселесине, билим берүүнүн жаңы мазмунуна, баалоо ыкмасына. Бул иште педагогдор бизди колдойт деп ишенемин.

-Ушул суроону улай эле дагы бир суроо келип чыкты. Ал- мугалим кадрлары жөнүндө...

- Түшүндүм сурооңузга. Замандын оош-кыйыш мезгилинде, же өз алдынча түтүн булатып, эгемен болгон жылдары  билим берүү системасы бир топ кыйынчылыктарды башынан кечирди. Мугалимдер маянанын аздыгынан 5 жыл окуп алган кесиптерин таштап кеткен учурлар көп болду.  Мектептерде мугалимдердин жылдан-жылга жетишсиздигинен абалдан чыгуу максатында бир катар иш-аракеттер жүргүзүлдү.  Атап айтсак, Ж.Баласагын атындагы Кыргыз улуттук университетинин алдында педагогикалык кадрларды максаттуу даярдоо институту түзүлдү. Бул  институт жер-жерлерде өзүн-өзү башкаруу органдары, билим берүү башкармалыктары, райондук акимчиликтер, облустук  администрациялар менен биргеликте сапаттуу педагог адистерди максаттуу даярдоо боюнча иш алып барууда. Институтта иштеген 138 профессордук –окутуучулук курам педагогикалык билим берүүнүн жогорку кесиптик билим берүү жана орто кесиптик билим берүү багытында иштешет. Өткөн жылдын  5-декабрында институттун алгачкы 40 бүтүрүүчүсүнө диплом тапшыруу аземи болуп өттү. Институттун айыл өкмөттөрү менен түзүлгөн келишиминин негизинде бүтүрүүчүлөр айыл өкмөттүн эсебинен билим алышты жана келишимдин негизинде алар эмгек жолдорун ошол айыл өкмөттөрүнүн аймактарында жайгашкан мектептерде башташты. Бул бүтүрүүчүлөр институттун орто кесиптик билим берүү бөлүмүн ийгиликтүү аякташты. Алардын айрымдары жогорку педагогикалык билимин сырттан окуу менен улантууга киришишти. Бул 3 тараптуу келишимдин  негизинде педагогикалык кадрлардын жетишсиздигин жоюп, жер-жерлерде максаттуу иштеген кадрлар менен толукталарына шарт түздү.

Ал эми бир топ жылдан бери мугалимдик кесипти аркалап келген педагогдор да өз билимин өркүндөтүп келишет. Аларды  Кыргыз билим берүү Академиясынын кадрларды кайра даярдоо бөлүмдөрү учур талабына ылайык кайра даярдоодон өткөрөт. Ошондой эле, министрликтин  буйругуна ылайык, бүтүрүүчү класстын предметтик мугалимдерин компьютердик тестирлөөдөн өткөрүү мүмкүнчүлүгү түзүлдү. Бул саамалык алгачкылардан болуп Нарын облусунда өттү. Анын максаты-педагогдордун квалификациясын жогорулатуу жана кайра даярдоонун максаттуулугун аныктоо, орто мектептин мугалимдеринин  өз предметин канчалык деңгээлде билээрин аныктоо Себеби, акыркы жылдарда артыкчылык аттестаты менен аяктаган бүтүрүүчүлөрдүн саны көп, бирок сапаты начар болуп келет, муну ЖОЖдорго келген абитуриенттердин билим сапатынын деңгээлинен туруп аныктоодо байкалат. Мисалы,  Нарын облусунан артыкчылык аттестатына көрсөтүлгөн 199 окуучунун 2өө гана накта билим алганын далилдеп олтурат. Мына ушундай жыйынтыктар билим берүү системасында жаңы реформаларды жүргүзүүгө түрткү болот. Тестирлөөнүн мындай ыкмасы мугалимдерди аттестациялоонун жаңы формасынын үстүндө иштөөгө шарт түзөт. Бул саамалык башка аймактарга да жайылтылат.

2011 –жылдагы мугалимдердин эмгек маянасынын жогорулоосу педагогдордун өз кесибине кайрылып келүүсүн да шарттады.  Кыргызстанда педагогикалык кадрларга муктаждык бул убакка чейин 3000 болсо, быйыл педадистиктерди аяктаган 1951 бүтүрүүчүнүн 1650сү жер-жерлерге жөнөтүлдү. Бул белгилүү бир мерчемде педкадрларга муктаждыкты азайтты. Кадрларыбыздын эмгек акысынын жогорулашы мугалимдик кесипти тандагандардын көбөйүшүнө жана мурда өз кесиптерин таштап кеткен мугалимдердин кайра кайрылып келүүсүнө алып келди. Учурда республикада 70 миңден ашык мугалим эмгектенет.

-  Акыркы убакта мектептерде китеп жетишпейт деген дооматтар коюлуп жүрөт, деги абал кандай?

- Негизинен андай дооматтардын чындыгы да бар. Мектептердин китеп менен камсыз болуусу 62 пайыздын деңгээлинде. Быйыл өкмөттөн окуу китептерине 200 млн.сом бөлүнгөн. Басып чыгарууга даяр китептердин тизмеси каржы министрлигине берилген, себеби китеп басып чыгаруу боюнча тендерди мына ушул министрликте өткөрүшөт. Мындан сырткары китепти арендага берүү жана атайын дүкөндөрдө китептерди ачык сатуу боюнча долбоор даярдалган. Эсиңиздерде болсо керек,  2006-жылга чейин окуу китептерин арендалоо системасы бар эле. Мектептерди окуу китептери менен камсыз кылуу үчүн биз аны кайра калыбына келтирүү керек деп эсептейбиз. Албетте,  аренда төлөөгө мүмкүнчүлүгү жок балдардын социалдык кепилдигин сактоо жагы каралышы керек.

2011 – жылы республикалык бюджеттин негизинде 390 компьютер сатылып берилди, функционалдуу техникалык каражаттар менен 65 мектеп камсыз болду. Анын жалпы наркы 8 млн. 368 миң сомду түзөт. Республикалык бюджеттен эмеректер менен камсыз болуу ишке ашпаса да,  Бүт дүйнөлүк банктын долбоорунун алкагында республиканын бардык аймактарында мектепке чейинки даярдоочу мекемелер  окуу эмеректери менен камсыз кылынды. Аталган аймактардагы 1365 мектеп парта, стул комплектилери, мугалим үчүн стол, стул жана магниттик доска, окуу куралдарын сактоочу стеллаждар менен камсыз болушту, булардын жалпы наркы 80,5 млн.сомду түзөт. Бул долбоор эки баскыч менен ишке ашты. Учурда мугалимдер үчүн методикалык окуу модулдары иштелүүдө. Март айында мындай камсыздоонун дагы бир баскычы ишке ашат.

- Канат Жалилович, билим берүү тармагы өз казанында эле кайнап жатабы, же эл аралык байланыштар менен да толукталуудабы?

- Билим берүү жана илим министрлиги өкмөттөр жана мамлекеттер аралык келишимдердин алкагында Кыргызстандык жарандардын чет мамлекеттерден билим алуусуна  ыңгайлуу шарт түзүп келет. Атап айтсак, билим алган өлкөдө стипендия алып, бюджеттик негизде билим алууга мүмкүнчүлүк түзүлгөн. Жыл сайын Кыргызстан үчүн Россия Федерациясы, Түрк Республикасы, Казакстан Республикасы биздин республиканын студенттери үчүн атайын квота бөлөт. 2011-жылы Россия 121 орун бюджеттик негизде бөлгөн. Россиянын бардык аймактарында техникалык жана гуманитардык адистиктер боюнча билим алууга шарттар түзүлгөн. Ал эми Түрк Республикасынан 130 орун бөлүнсө, анын бакалавр деңгээли -110, магистратура -15, аспирантура-5. Бул мамлекет кирүү экзамендерин TGC үлгүсүндо алат. Ал эми Казакстан менен  билим алуу жагын узартуу боюнча келишимдер түзүлүүдө. Мындан сырткары, ар бир ЖОЖдун, атайын орто окуу жайынын өзүндө чет өлкөлүк институттар менен келишимдер түзүлүп, студенттерди стажировкадан өткөрүү, мугалимдердин билимин өркүндөтүү же тажрыйба алмашуу негизинде бир катар келишимдик негиздеги окуулар жүргүзүлөт. Ошону менен катар, донорлор менен иш алынып барылат. Министрлик менен Евросоюз, Азия өнүктүрүү банкы,  ЮСАИДдин алкагында бир катар долбоорлор ишке ашты. 

- Башталгыч класстар үчүн иштелип чыккан куррикулум тууралуу да айтып берсеңиз.

- Билим берүүнүн сапатын өркүндөтүү  бүгүнкү күндө Кыргыз Республикасындагы олуттуу маселелердин бири болуп эсептелет. Билим берүүнүн мазмунун маданий-компетенттүүлүктүн негизинде калыптандыруу максатында министрлик тарабынан  2008-жылы  май айында  башталгыч мектептер үчүн  улуттук  куррикулум бекитилген.

Куррикулумдун  негизги  милдети болуп кенже мектеп окуучуларын ойлонууга, ишмердүүлүккө, коомдо жашоого  үйрөтүү жана көнүктүрүү болгондуктан, мындай окутуу жөн гана маалымат берүү менен чектелбестен, окуучунун жөндөм-шыгын өнүктүрүүчү, аны иш-аракетке тартууну көздөйт.  Куррикулумда киргизилген  үч негизги компетенттүүлүк: предметтик компетенттүүлүк  өнүктүрүлүүгө тийиш. Алар : маалыматтык, социалдык-коммуникативдик, өзүн-өзү өнүктүрүү жана проблеманы чече билүү компетенттүүлүктөрү. Куррикулум бююнча 1-класста окутуунун мазмуну жаңыртылып, китептин 1 млн. нускасы жер-жерлерге жөнөтүлдү. Мурдагы окуу китептен айырмаланып, жаңы муундагы бул окуу китепте окуучулардын иш-аракетине, интерактивдүү ыкмаларга басым жасалат,   дифференцирленген  суроо-тапшырмалар  берилет.

Куррикулум боюнча балдарды интерактивдүү ыкма менен окутуу үчүн жер-жерлерде 16 миң мугалим окутулду. Аларга жаңы ыкма менен иштөөнү үйрөтүүдө министрликтин адистери жардамга барды. Учурда “Келечек” студиясынын жардамы менен куррикулумдун негизинде ар бир сабак боюнча көрсөтмө сабактарын өткөрүү иши пландалууда.

Аталган куррикулумдун кол жазмасын  басмага сунуш берип тандоодо бул сапар ар бир аймактагы  практик мугалим баалоочулар болуп калышты. Республиканын 24 мектебине апробацияга жиберилип, мугалимдердин сунуштарын эске алуу менен Кыргыз билим берүү академиясы иштеп чыгып,  басмага берилди. Бул программаны кабыл алууда акыркы 5-7 жылдык эмгектин үзүрү ишке ашты. Азия өнүктүрүү банкы тарабынан жарыяланган тендерде 4 басмакананын иши кабыл алынып, куррикулумдун алкагындагы китептер, окуу дептерлер жана мугалим үчүн усулдук көрсөтмө 1млн.400 миң экземплярда басылып чыкты.

Улуттук куррикулумдун алкагында жарык көргөн китептердин басып чыгарылышын акчалай каржылаган Азия өнүктүрүү банкынын адистери, басмакана өкүлдөрү, Кыргыз билим берүү академиясы, баалоочу-серепчилер жана билим берүү жана илим министрлигинин тиешелүү адистеринин катышуусундагы тегерек стол отуруму болуп, Кыргызстандагы мектептер куррикулум деген аталыштагы жаңы үлгүдөгү окуу китептерин кандай кабыл алууда деген темада талкуу өткөрүштү. Аларда адистер мурдагы советтик мамлекеттердин бир тобунда улуттук куррикулумдун алкагында окутуу оң натыйжа берип жаткандыгын айтышты.  “Жаңы нерсенин сынчысы да көп болот, ушул аткарылган иштен туура жыйынтык чыгаруу үчүн бул жаңы саамалык иш жүзүндө тастыкталышы керек”  дешти тегерек столдун катышуучулары. 

- Биздин газетанын окурмандары негизинен мугалимдер, илим кызматкерлери, студенттер, окуучулар. Аларга жаңы жылдык каалооңуз.

- Урматтуу кесиптештер,  республикабыздын жалпы мугалимдер жамааты, окумуштууларыбыз, окуучулар, студенттер!

Сиздерди  жаңы 2012 - жылыңыздар менен чын жүрөктөн куттуктаймын!

Урматтуу педагогдор, сиздер жогорку кесиптик чеберчилигиңиздер, кайратман эмгегиңиздер менен өлкөнүн келечеги үчүн билим берүү тармагына өз салымыңыздарды  кошуп келесиздер.

Жаңы келген жылда да биздин сүйүктүү өлкөбүздүн өнүгүшүнө багытталган бардык баштаган ишиңиздер байсалдуу болуп, сиздерди ачык маанай менен алдыга сүрөгөн ийгиликтер  коштоп жүрсүн!

Мындан ары да иш-тажрыйбаңыздар сиздер окуткан окуучуларга үлгү болуп, Кыргызстандын гүлдөп-өсүшү үчүн талыкпастан эл кызматында боло берээриңиздерге тилектешмин.

Урматтуу окуучулар, студенттер, жаңы жыл  жан дүйнөңөрдө чыгармачылык демди, билим алууга суусаган өжөрлүктү, изденүүнү жана ачылыштарды камтыган жаштыктын жылы болсун! Үмүт-тилектин үрөөнүн чачкан касиеттүү жылыбыз кут болсун! Ар бириңиздерге бакубат өмүр, бекем ден-соолук, үй-бүлөлүк бакты-таалай, ачык асман каалаймын!

- Маегиңиз үчүн чоң ыракмат. Сизге да бардык жакшылыктарды каалайбыз.

__________________________________________________________________________________ 

        Эрмек  БЕКТУРОВ,        председатель ОПК КГУ им. И.Арабаева

НЕКОТОРЫЕ ПРОБЛЕМЫ И ПЕРСПЕКТИВЫ

 ПРОФСОЮЗНОГО ДВИЖЕНИЯ В РЕСПУБЛИКЕ

С начала 1990-х годов во всех бывших союзных республиках осуществляется широкомасштабная реформа законодательства, направленная на приведение в соответствие механизма правового регулирования с потребностями современного общественного развития. В результате этих реформ в деятельности профсоюзов появились и появляются принципиально новые правовые аспекты. В условиях неустойчивости экономической ситуации в стране, сочетания ее с неразвитостью сторон трудовых отношений актуальным является разработка и принятие нормативных актов, направленных на повышение эффективности регулирования трудовых отношений. Несмотря на достаточно интенсивное формирование законодательства о социальном партнерстве, ряд связанных с ним проблем требует своего разрешения. Так, как  Конституция Кыргызской Республики закрепила не только право каждого на объединение в профессиональные союзы, но и цель такого объединения — защиту прав членов профсоюза. Тем самым правозащитная деятельность профсоюзов становится не только их правом, но и обязанностью.

В связи с изменением правового положения профсоюзов практическое значение для реальной защиты интересов работников имеет обобщение их положительного опыта профсоюзной работы по осуществлению защитных функций, принятие мер законодательного характера для усиления этой деятельности. Такое видение проблемы является особенно актуальным для работников системы образования Кыргызской Республики. В нынешнем 2011 году, мы стали свидетелями, как учителя школ Кыргызской Республики вынуждены были встать на путь протестных действий, отстаивая свои права и добиваясь удовлетворения законных требований. Всем известно, как 90-е годы в полный упадок пришла финансовая система, резко сократились поступления в бюджеты всех уровней власти, снизился жизненный уровень населения, особенно учителей, преподавателей и работников образовательных учреждений в целом.

В той сложной обстановке необходимо было обеспечить надежную защиту трудовых и профессиональных прав и интересов учителей и преподавателей. Решение этой трудной задачи взял на себя профсоюз работников образования и науки Кыргызской Республики, созданный еще в 1990-е годы после распада СССР. Профсоюз работников образования и науки Кыргызской Республики является членом международной организации,  объединяет в своём составе 214827 членов профсоюза образовательных организаций, науки и студенческой молодёжи республики. Министерство образования и науки, администрации ВУЗов, райОНО, органы местного самоуправления уже начали прислушиваться и считаются с мнением профсоюза, совместно разрабатывая, заключая и реализуя на местах трёхсторонние соглашения и коллективные договора.

В постсоветский период система образование Кыргызской Республики столкнулась с такими основными проблемами, как резкое снижение уровня жизни большей части учителей и педагогов, ученых, специалистов, падение общественного престижа самих специальностей. Поэтому профсоюзы, реагируя на эту ситуацию, вынуждены были, прежде всего, требовать все это время повысить доходы работников системы образования Кыргызской Республики. В течение 90-х годов и вплоть до 2011 года государство уделяло слишком мало внимания образованию. В результате школы и ВУЗы сами, как могли, приспособились к изменившимся условиям. Они выживали, вынуждены были действовать в условиях рыночных отношений, не имея достаточно правовых возможностей для поиска оптимального места в новой системе. До сегодняшнего дня организационно-правовой каркас учреждений образования, унаследованный из советских времен, служил гарантией хотя бы минимального финансирования и сохранения профиля образовательной организации. Но такое расположение «вещей», в то же время, связывает инициативу и вынуждает к изобретению самых разнообразных и не всегда полностью законных доходных схем. К сожалению, такая ситуация до сих пор вынуждает придерживаться идеологию выживания, а не развития. Хотя в нынешнем году ситуация усилиями нового Правительства Кыргызской Республики  уже изменяется, тем не менее мы имеем все основания ставить вопрос о том, как мы должны развиваться дальше. Такая позиция профсоюза работников образования и науки Кыргызской Республики, позиция по защиту и отстаиванию интересов учителей, находит широкую поддержку общественности. Мы стараемся сохранить и укрепить растущее доверие к нашему профсоюзу как общественной силе, играющей конструктивную роль в системе образования Кыргызской Республики.

Протест учителей школ Кыргызской Республики после апрельских событий 2011 года и изменения в сфере финансирования образовании, предпринятой со стороны Правительства Кыргызской Республики, заставил многих пристально взглянуть на профсоюзные организации образовательных учреждений, которые по сути своей должны отстаивать в этом вопросе интересы, как образовательных коллективов, так и учащихся.

На фоне такого поворота событий своеобразный интерес представляет положение профсоюзов в ВУЗах Кыргызской Республики. Так как именно в высших учебных заведениях, коллективы которых составляют многие тысячи студентов и др., и преподавателей, проблемы зачастую встают наиболее остро. Рассмотрим, на примере одного из крупнейших ВУЗов Кыргызской Республики - Кыргызского государственного университета им. И.Арабаева (далее КГУ) – проблемы современного профсоюза в высшем учебном заведении. Какое место он должен занят, например, в отношениях между администрацией и учащимися, администрацией и преподавателями?

Мы на своем опыте видим, что для того чтобы эффективно организовывать деятельность целого вуза профсоюз должен заниматься отстаиванием прав её членов реальными делами. В решение  важных вопросов, напрямую касающихся коллектива, профсоюзное руководство должно отставать интересы работников перед администрацией.

Думаю, что самый эффективный способ защиты интересов трудящихся – развитие социального партнeрства с администрацией ВУЗа. Благодаря настойчивому проведению в жизнь политики взаимодействия и сотрудничества, нашему профкому удается многое. Чтобы убедиться в этом, достаточно познакомиться с перечнем основополагающих документов, в разработке которых профком не только участвовал, но и предлагал альтернативные варианты: Устав университета, Правила внутреннего трудового распорядка, Положение об оплате труда, Положение о замещении должностей профессорско-преподавательского состава, Коллективный договор. В профсоюзной организации КГУ утверждено и действует разработанные на основании законодательств Кыргызской Республики, положения и др. правовые и нормативные акты по оказанию материальной поддержки членам профсоюза, защите социальных прав  сотрудников, аспирантов и студентов Кыргызского государственного университета им. И.Арабаева.

Вся наша работа направлена на реализацию основных направлений деятельности профсоюзной организации. Это:

- представительство и защита социально-трудовых прав и интересов работников;

- участие в регулировании трудовых ресурсов;

- участие в подготовке и повышении квалификации профессиональных кадров;

- осуществление профсоюзного контроля за соблюдением законодательства о труде;

 - работа в области охраны труда; социальная защита работников;

 - получение информации обо всех видах деятельности КГУ, прожиточном минимуме, индексе инфляции и цен, а также других показателей, характеризующих социально-экономическое положение членов профсоюза;

- работа совместно с администрацией КГУ в комиссиях по решению социально-экономических проблем отдельных членов и групп коллектива КГУ.

Одна из главных задач, которая сегодня стоит перед членами профсоюза КГУ им. И.Арабаева является создание мощной и сильной профсоюзной организации университета, объединение и координация действий членов профсоюза для достижения главной цели - защиты социально-экономических прав и законных интересов представителей КГУ. При умелом управлении финансами профсоюзная организация должен стать, как раз таки, эффективным и реальным защитником экономических интересов и прав работников нашего ВУЗа. Цель финансовой работы - обеспечить дееспособность профсоюзной организации и ее выборных органов; создать прочную финансовую базу в профсоюзной организации; создать эффективную систему формирования профсоюзного бюджета и равноценного использования средств. В профсоюзной организации университета разработан и внедрен порядок, позволяющий обеспечить четкую управляемость финансовой системой организации, все членские взносы используются только для реализации уставных задач профсоюза. При планировании профсоюзного бюджета учитывались действующие профсоюзные социальные программы.

Профсоюзная организация сильна, прежде всего, своей численностью, своими членами профсоюза. Важнейшим показателем в оценке эффективности организационно-уставной деятельности первичной профсоюзной организации стал уровень профсоюзного членства. В настоящее время идет динамичное развитие профсоюзной организации КГУ.

Однако немаловажное значение для организационного укрепления профсоюза имеет организационная работа в университете.  Профком КГУ обеспечивает, кроме всего прочего, организацию планирования работы профкома и его комиссий;  организацию учета членов профсоюза (сбор и уточнение анкетных данных членов профсоюза);    участие в организации и проведении коллективных действий (собрания, шествия) – члены профсоюза, студенты приняли активное участие в демонстрации, посвященной к дню независимости Кыргызской Республики и др.

Профсоюзная организация активно взаимодействует с советом ветеранов КГУ им. И.Арабаева по патриотическому воспитанию молодежи, участвует во встречах ветеранов университета, деятелей образования, культуры и науки со студентами.

Профком совместно с администрацией университета проводит праздничные мероприятия. Наряду с этим, идея социального партнерства как одной из основ практической деятельности профсоюзов зафиксирована в уставных документах профсоюзной организации КГУ и наиболее полно реализуется в виде такого правового акта, как коллективный договор. В нашем вузе сложилась и успешно работает система заключения договоров между работниками, интересы которых представляет профсоюзная организация, и администрацией университета. Мы считаем, что профсоюз должен концентрировать позитивные усилия, направленные на сочетание защиты интересов работников и усиление интересов университета. Именно поэтому первейшей своей задачей профорганизация университета считает ежедневную работу по всем направлениям деятельности, предписанным ей Трудовым кодексом Кыргызской Республики, уставом профсоюза и коллективным договором.

Мы также понимаем, что перед нами стоит и требует своего решения важная задача - сделать профсоюзной организацию КГУ им. И.Арабаева привлекательным и престижным, особенно для молодежи, показывая значимость профсоюзов для молодежи в области реальной защиты их трудовых и социально-экономических прав и интересов, направляя энергию, инициативу студентов в созидательное русло. Профсоюзная организация университета и дальше планирует создать мощную и сильную профсоюзную организацию университета, которая будет объединять действия всех членов профсоюза в защите социально-экономических прав и законных интересов преподавателей и работников вуза.

Таким образом, на примере деятельности профсоюза отдельного вуза -КГУ им. И.Арабаева, мы можем сказать, что как общественная организация, наш профсоюз на пути становления в качестве инструмента гражданского общества, выходит из той замкнутой системы советского периода, когда профсоюз рассматривался как элемент государственной структуры.

Профсоюз  КГУ им. И.Арабаева уверен, что доступ в высшее образование должен быть значительно шире. Мы выступаем против высокой стоимости, которая разрушает доступность, возлагает на молодежь долговые обязательства и предопределяет выбор будущей профессии. Чтобы получить более широкий доступ к высшему образованию, нужна программа улучшения качества образования и расширения университета, параллельное наращивание форм и методов академических исследований. Необходимо, чтобы педагогический персонал был напрямую вовлечен в эти процессы в качестве разработчиков идей, а также специалистов, которые претворяют их в жизнь.

В целом, обобщив опыт работы профсоюзов ВУЗа, можно сказать, что профсоюзное движение в нашей республике медленно, но верно идёт по пути прогресса к мировым стандартам. Опыт развития деятельности профсоюзов мира показывает, что профсоюзы являются надежным механизмом в решении запутанных социальных проблем, построения развитого гражданского общества.  Поэтому наш долг использовать такой опыт и потенциал профсоюзных организаций в решении социальных проблем в сфере образования Кыргызской Республики.

__________________________________________________________________________________ 

В НАШЕЙ ГАЗЕТЕ ВЫ ВСЕГДА НАЙДЕТЕ СОВЕТ

И ПОДДЕРЖКУ ПО ЛЮБОМУ ПРАВОВОМУ

И ТРУДОВОМУ ВОПРОСУ

На основании многочисленных обращений работающих по пенсионному вопросу Центральный комитет профсоюза работников образования и науки на конкретном примере разъясняет порядок начисления размера пенсии по возрасту.

В Законе Кыргызской Республики «О государственном пенсионном социальном страховании» (в редакции от 15.07.09г. № 218) предусмотрено: для получения пенсии по возрасту мужчине необходимо иметь возраст – 63 года при трудовом (страховом) стаже 25 лет, женщине – 58 лет при трудовом (страховом) стаже 20 лет.

Общая пенсия по возрасту (ОП) состоит из суммы базовой пенсии (Б) и страховых частей пенсий (СП¹, СП²) по формуле:

ОП = Б + СП¹ + СП², где 

ОП – общая месячная пенсия;

Б – базовая часть пенсии, установленная государством (в настоящее время – 800 сом);

СП¹ - месячная пенсия, установленная за любые подряд 5 лет трудового (страхового) стажа с учетом заработной платы до введения персонифицированного учета (до 1.01.1996г.)

СП² - месячная пенсия, начисленная из суммы после введения персонифицированного учета.

            Каждый год трудового стажа (страхового) до введения с 1.01.96г. персонифицированного учета исчисляется в размере 1 процента за каждый полный год.

Для расчета пенсии ПС¹ берется среднемесячная зарплата в размере не более 23 расчетных показателей (в настоящее время 2300 сомов), если месячная зарплата, установленная за 5 лет, выше 23 расчетных показателей.

Ежемесячная пенсия по СП² исчисляется из суммы, накопленной на персонифицированном учете, деленной на 12 месяцев и умноженной на установленный коэффициент (актуарный). Актуарный коэффициент ежегодно пересматривается.

Рассмотрим начисление общей пенсии (по возрасту) на конкретном примере.

Султанов В.А. оформляется на пенсию по возрасту с 1.06.2010 года. Общий трудовой (страховой) стаж его на момент оформления составил 39 лет, до введения персонифицированного учета страховой стаж (трудовой) Султанова В.А. насчитывался 24 года.

            Среднемесячный практический заработок Султанова В.А. по начислению его пенсии будет определяться с учетом установленных в республике поправочных коэффициентов за любые 60 месяцев подряд по его выбору.

             В состав заработка, из которого Султанову В.А. будет начисляться пенсия, необходимо учитывать все виды выплат, на которые начислялись страховые взносы, кроме того, должны учитываться пособия за период его болезни.

            Для граждан, проживающих в местах, где установлен районный коэффициент к заработной плате, среднемесячный заработок по исчислению пенсии определяется с учетом районного коэффициента к заработной плате.

            При переезде пенсионера на другое местожительство, где не установлен районный коэффициент к заработной плате или установлен в меньшем размере, его пенсия перерасчету не подлежит.

            Исчисление пенсии с учетом данных разъяснений производится:

Султанов В.А. в своем страховом стаже определил 5 лет (60 месяцев) подряд с 1.01.91г. по 31.12.05г.

            Его среднемесячная зарплата в 1991г. составляла – 2500 сом;

1992г. – 2500 сом;

1993г. – 2650 сом;

1994г. – 2650 сом;

1995г. – 2650 сом.

Теперь к данным суммам среднемесячной зарплаты по годам применяют установленные коэффициенты

1991г.   2500 сом * 1329,02 = 3322,6 сом

1992г.   2500 сом * 190,4 = 4760 сом

1993г.   2650 сом * 27,16 = 71974 сом

1994г.   2650 сом * 8,4 = 22260 сом

1995г.   2650 сом * 6,3 = 16695 сом

                                           119011, 6 сом – сумма зарплаты за 5 лет

Находим среднемесячную зарплату за 5 лет страхового стажа.

119011,6 сом / 60 мес. = 1983,5 сом

Первая часть пенсии по СП¹ составит 1983,5 сом * 24%  /  100%= 476,0 сом, где 24% страховой стаж (трудовой) до 1.01.96 года.

Итого: общая месячная пенсия Султанова В.А. составит 800 сом + 476,0 сом + 86 сом = 1362 сом (без компенсионных выплат за электроэнергию по Указу ПКР № 509 от 19.11.09г.), где 800 сом – базовая пенсия (Б), 476,0 сом первая страховая часть пенсии (СП¹), 86 сом вторая страховая часть пенсии (СП²).

            При оформлении пенсии необходимо знать, что входит в страховой стаж.

            В страховой стаж для назначения пенсии засчитываются только те периоды времени, за которые выплачивались взносы по государственному социальному страхованию, а так же время очного обучения в вузах, спузах в случае оплаты страховых взносов.

            Однако время обучения в вузах, спузах, на курсах повышения квалификации и переподготовки кадров, в аспирантуре, докторантуре до 19 февраля 1999 года включается в страховой стаж по начислению пенсии без требования оплаты страховых взносов за этот период. Кроме того, в данный стаж включаются периоды отпусков без содержания по уходу за ребенком до достижения им возраста 3-х лет, но в общей сложности не более 6 лет.

Страховой стаж по начислению пенсии за период проживания и работы в условиях высокогорья исчисляется в полуторном размере.

Разъяснение

   ЦК профсоюза работников образования и науки разъясняет пункт 17 (работа на дисплеями ЭВМ) раздела «Общих для всех отраслей работ с вредными и тяжелыми условиями труда» Типового перечня работ, утвержденного постановлением Правительства КР от 25.03.02г. №161 «Об оплате труда, применяемой в особых условиях»  (в редакции постановлений Правительства КР от 19.12.06г. от 27.08.07 №377), на которые могут устанавливаться надбавки к заработной плате.

   На современном этапе развития в нашей стране осуществляется массовая компьютеризация всех сфер жизнедеятельности человека. Персональные компьютеры, а это видиодисплейные терминалы, широко применяются во всех отраслях экономики, в том числе  и в организациях системы образования, с которыми работают многие категории их работников и педагогов. При этом, как правило, они плохо ознакомлены с правилами организации безопасной для  здоровья работы с компьютерами, не имеют сведений об их техническом  состоянии, возникающих вредных факторах при их эксплуатации, необходимых средствах защиты, мерах по предупреждению воздействия на организм человека.

   Исследования, проводимые специалистами различных государств, выявили серьезную опасность для здоровья человека, возникающую при работе с компьютерами. Установлено, что компьютеры являются источником потенциально опасных уровней электромагнитных излучений широкого диапазона частот, которые являются наиболее опасными факторами для здоровья работающих. Эпидемиологическими исследованиями подтверждено, что электромагнитные излучения вызывают злокачественные новообразования, развитие лейкозов, опухолей мозга, молочных желез и других локализаций у работников постоянно работающих с компьютерами. Результаты многолетних наблюдений, проведенных НИИ медицины труда Российской Академии медицинских наук, показывают, что для пользователей компьютеров характерен также и набор субъективных жалоб- резь в глазах, головную боль, повышенную нервозность и утомляемость, нарушение сна, расстройство памяти, покраснение кожи и прыщи, выпадение волос, боли в животе, в пояснице, в запястье и пальцах.

  На состояние здоровья работающих за компьютером положительное воздействие оказывают во время работы такие факторы, как соблюдение требований по установлению рациональных режимов труда и отдыха, контроль за состоянием воздушной среды классных комнат, аудиторий, кабинетов, освещенности рабочих мест и другие.  

   Как показывает практика а нашей стране, методы и средства защиты при работе с компьютерами широко не используются, а многие являются неэффективными. Как правило, осуществление защитных мероприятий проводится без контроля со стороны специалистов в этой области. Особую тревогу вызывает тот факт, что значительное количество используемых у нас компьютеров предоставляет реальную угрозу здоровью людей  из-за своего технического состояния. Следует к тому же иметь в виду, что многие компьютеры, используемые в частности в системе образования, передаются им от спонсоров, как правило, устаревшей конструкции.

   И не случайно Правительство КР, принимая во внимание возрастающий массовый характер неблагоприятного воздействия на здоровье человека вредных факторов, возникающих при работе с компьютерами в «Порядок оплаты, применяемой в особых условиях» выше упомянутого Постановления, установила дополнительную оплату труда работникам, чья производственная деятельность связана с компьютерами.

  Учитывая изложенное, необходимо усилить внимание к этой проблеме и установить надбавки к заработной плате работников, занятых на работах с особыми условиями труда не менее 50% рабочего времени, согласно требованиям постановления Правительства Кыргызской Республики.

Л,П,ОЛИМПИЕВА,

зав. отделом ЦКП образования и науки

__________________________________________________________________________________ 

Профком КНУ - победитель республиканского смотра-конкурса

  Центральным Комитетом профсоюза  работников образования и науки Кыргызской Республики 2011 год объявлен – Годом первичной профсоюзной организации.   По итогам соответствующего республиканского смотра – конкурса, профсоюзная организация Кыргызского Национального Университета имени Жусупа Баласагына Профсоюз  КНУ  признан – лучшей первичной профсоюзной организацией 2011 года.

Участие в данном конкурсе потребовало активизировать и перестроить не только организационно – практическую работу профсоюза КНУ  и его профактива, но и  взаимоотношения  с представителями работодателя – администрацией КНУ, в рамках осуществления совместного социального партнерства.

В 2011 году Профсоюзная организация КНУ осуществляла свою деятельность по нескольким основным направлениям. Среди них можно выделить: реализацию решений отчетно-выборной профсоюзной конференции, а также решений вышестоящих профсоюзных органов - ФПК и ЦКП работников образования и науки; реализацию положений коллективного договора; создание соответствующих условий, в том числе и безопасных (охрана труда), для обеспечения производственной деятельности работников и учебной деятельности студентов; социально-экономическая поддержка членов коллектива (работников и студентов); создание условий для организации отдыха коллектива КНУ в летний период 2011г.; организацию досуга - проведение культурно-массовой и спортивно-оздоровительной работы; проведение обмена профсоюзных документов и мероприятий по мотивации работников и студентов к профчленству; учеба вновь избранного профактива структурных подразделений; повышение квалификации активистов, ранее уже работающих в профсоюзе; формирование профсоюзных групп и профсоюзных организаций ряда структурных подразделений, вновь созданных в январе 2011 года, и имеющих  статус юридического лица.

Одним из главных событий в прошедшем году было подготовка и проведение конференции коллектива КНУ, которая прошла  в  марта месяце, где был принят новый Коллективный  договор КНУ на 2011-2013 годы. Проведение этого значительного университетского общественного форума потребовало  широкого привлечения всего профсоюзного актива 28 первичных профорганизаций КНУ. Коллективный договор был заключён в соответствии с действующей нормативно - правовой базой КР, отраслевого профсоюза и КНУ. Он состоит из 18 разделов и включает в себя 387 пунктов и подпунктов норм социального партнерства и взаимных обязательств работодателя, профсоюзного комитета, работающих и обучающихся в университете. Данный локальный правовой документ создает правовую базу для решения многих проблем коллектива университета.

Деятельность профсоюзного комитета КНУ осуществлялась через работу профсоюзного актива, 8 профильных  комиссий, действующих на постоянной основе, а также  и временных комиссий. На них возлагалась ответственность по мобилизации и развитию творческой инициативы членов коллектива в реализации общих целей достижения поставленных образовательных результатов. Потенциал опытных организаторов профсоюзного движения, составляющих костяк профактива в университете, очень высок. Среди них: работники штатного аппарата профкома – Сальпиев Ш.Б., Иванов В., Мазурок Л.И. и Абдылдаева Р., 14 отличников профсоюзного движения образования и науки КР – среди них: Молдобаев С.М., Печенов В.А., Сооданбекова А.С., Сыдыкова В.Н., Осмонов Д.М., а также десятки активистов, прошедших хорошую школу наставничества со стороны ведущих специалистов ЦКПРОиН КР и Международной организации образования.

Профсоюзный комитет, в рамках своего участия в республиканском отраслевом смотре-конкурсе, проводил одновременно в своем ВУЗе смотр-конкурс «Лучшая первичная профсоюзная организация КНУ 2011 года», в котором приняли участие первичные профорганизации образовательных структур. Его победителями стали первичные профсоюзные организации  Института интеграции международных образовательных программ (председатель профбюро Сыдыкова В. П.), Института управления и бизнеса (пред. профбюро Насырова Ф. Б.), факультета химии и химической технологии (пред. профбюро Ли С.П.). Хороших результатов по отдельным направлениям деятельности профсоюза показали профбюро центра физической культуры, здоровья и спорта, факультетов кыргызской филологии, истории и регионоведения, которые возглавляют Коптелов В.П., Бокешова М.Т., Мамбетова К. В этом существенную помощь и содействие им  оказали наши социальные партнеры – директор ИИМОП профессор Бредихин Н. В., директор ИУБ Мырзалимов Р.М., деканы факультетов Байдинов Т.Б., Байсабаев Б.А.

В течение 2011 года, указанные председатели активно участвовали в обучающих семинарах профактива, проводимых профсоюзным комитетом, руководители которого, и сами, активно участвовали в таких формах обучения, проводимых на международном, региональном, республиканском уровнях.

Особое внимание профком уделяет вопросам социальной защиты ППС и работников университета, предусмотренных разделами коллективного договора.

Важное место в работе профактива (аппарат профкома и председатели профбюро) занимал контроль профсоюзов за исполнением работодателем – ректоратом КНУ постановлений Правительства КР № 15 и 18 от 19 января 2011 года и № 489 от 23 августа 2011 года связанных с совершенствованием оплаты работников КНУ. Совместно с финансовым комитетом КНУ профком осуществил проверки правильности применения новых условий оплаты труда работников системы образования. По их итогам принимались соответствующие рекомендации, которые были учтены планово-финансовым отделом, центральной бухгалтерией КНУ, администрациями самофинансирующихся подразделений (институты, центры).

Ректорат совместно с профкомом в течение года проводил неоднократные посещения и обходы всех объектов КНУ, особенно учебных корпусов и общежитий, с целью выявления недостатков и существующих проблем, которые оказывали негативное влияние на работу и учебу. По ним принимались оперативные управленческие решения, позволяющие локализовать их, а затем устранить и снять с повестки дня. По результатам этих рейдов были разработаны планы строительно-ремонтных работ, пополнения учебно-материальной базы, реорганизации отдельных административно-управленческих звеньев структуры. В рамках исполнения этих планов, в весенне-осенний период, был произведен качественный ремонт ряда учебных зданий и студенческих общежитий, что положительно сказалось на гигиене труда и учебы, а также проживания студентов в студгородке. На данный ремонт было затрачено около 5 млн. сомов Профсоюз принимал активное участие в обеспечении нормального режима работы участников (ППС, АУП, УВП, ХОП, студентов, магистрантов, аспирантов, докторантов) учебно-производственной деятельности КНУ. Председатели профбюро совместно с руководителями структурных подразделений на местах обеспечивали соответствующую производственную дисциплину и безопасные условия труда.

Профсоюзный комитет КНУ в своей работе в области охраны труда и обеспечения безопасности труда и учебы работников и студентов, обеспечения сохранения их здоровья и работоспособности руководствовался Трудовым кодексом КР, постановлениями Правительства КР и действующими в образовательной отрасли нормативными документами по данному направлению, а также Коллективным договором КНУ.

В 2011 г. производственно-технический отдел КНУ совместно с представителями профкома, составил расчеты выделений денежных средств на указанные мероприятия. В соответствии с «Типовыми отраслевыми нормами бесплатной выдачи спецодежды и обуви, других средств индивидуальной защиты рабочим и служащим высших учебных заведений», сотрудники университета работающих во вредных условиях труда обеспечиваются бесплатно спецодеждой и другими средствами по установленным нормам. При этом: раздел охраны труда коллдоговора КНУ, включает 17 пунктов, раздел охраны здоровья и страхование - 15 пунктов. Коллдоговор включает в себя соглашение по охране труда, заключенное между работодателем – администрацией КНУ и профсоюзным комитетом на 2011 – 2013 годы. В 2011 году на указанные цели, а также выдачу спецпитания — молочных продуктов, приобретение средств пожаротушения, доплаты за неблагоприятные условия труда было запланировано 2 миллиона 108 тысяч 827 сомов. Из них: для приобретения средств пожаротушения 185 тысяч сомов, на спецпитание - 380 тыс. сомов (спецпитание в централизованном порядке, после соответствующего оформления необходимой документации инженером по ОБЖ – получает 100 работников КНУ), на доплату за вредные условия труда - 151 тыс. сомов. В настоящее время в КНУ осуществляется активная стадия ремонтных работ учебных корпусов и общежитий, направленных на улучшение условий труда, обучения и проживания. В 2011 году на эти цели запланировано 9 млн. 493 тыс. 505 сомов, освоено около 5 млн. сомов.

В течение года на приобретение огнетушителей (ОП-5), пожарных рукавов было затрачено 211000 сомов, аптечек медицинских 36000 сомов, обработку деревянных конструкций чердачных помещений 152 240 сомов, измерение сопротивлений изоляции 452075 сомов, закупку средств индивидуальной защиты – диэлектрических ковриков и перчаток, комплектов спецодежды – 75702 сома. Только в КНУ (исключая вновь созданные самофинансирующиеся институты) на спецпитание затрачено 261250 сом, доплату сотрудникам за работу во вредных условиях 151047 сом.

В КНУ по инициативе профкома осуществляется 15% и 25% надбавка к заработной плате работникам, работающим в особых условиях труда (15% - всем работающим 50% рабочего времени за ЭВМ, а также отдельным категориям работников библиотеки, архива, пансионата, типографии, хозуправления; 25% - работникам факультетов химии, биологии и физики). Указанные доплаты осуществляются после внутренней аттестации рабочих мест с вредными условиями труда, которую проводят профком, планово-финансовый отдел, производственный отдел, инженер ОБЖ совместно  с профбюро подразделений на местах. Перечень рабочих мест, работ с вредными или опасными условиями труда в соответствии с которым производится вышеуказанная доплата и выделяется спецпитание, представлен в виде к коллективному договору КНУ. Только по КНУ получают вышеуказанные надбавки 288 работников университета. Всего же, общие затраты КНУ, на мероприятия по охране труда и улучшения условий труда, а также обучения работающих и студентов – составили 1 млн. 188 тыс. 267 сомов. В этом есть особая заслуга – руководства КНУ: ректора, профессора Исамидинова И. Ч., проректоров по экономическому развитию Эсенкулова Н.Ж. и Куловой Э.У., которые приняли целый ряд важных административно-управленческих решений в этом направлении.

Профсоюзный комитет совместно с отделом университета, контролирующим указанную работу, а также государственными органами надзора, регулярно, с помощью профактива подразделений, проводит работу по выявлению нарушений требований правил и норм охраны труда во всех структурных подразделениях. По выявленным нарушениям, принимались оперативные решения по их устранению. Эта работа проводилась с активным участием главного технического инспектора труда ЦКПРОиН Ибраимова Т.Ш., который неоднократно посещал университет с целью проверки его объектов – учебных корпусов и общежитий.

Одним из примеров совместной работы, с участием также представителей администрации КНУ, была проверка объектов университета в апреле-июне, сентябре-октябре 2011 года, в рамках проведения первого и второго туров профсоюзного общественного смотра - конкурса по организации охраны труда и техники безопасности в структурных подразделениях КНУ, посвященного Всемирному Дню охраны труда - 28 апреля. В результате которой, целому ряду должностных лиц КНУ: комендантам учебных корпусов и общежитий, были вручены предписания по устранению недостатков в работе по обеспечению безопасных условий труда и учебы коллектива Национального университета.

Важнейшем элементом работы профкома являлся социально-экономический блок, в котором большое место занимало оказание материальной поддержки членам профсоюза КНУ.

Под особое внимание в университете были взяты сироты и инвалиды - студенты. По инициативе профкома им оказывается широкомасштабная материальная помощь и поддержка. Остро нуждающимся в денежных средствах сотрудникам и студентам, в том числе, в связи с болезнью, похоронами профсоюз оказывает материальную помощь в размере нескольких десятков тысяч сомов. Профсоюзная организация проводит чествование ветеранов войны и труда (пожилых людей), тружеников тыла 1941-1945 гг., воинов-афганцев, выделяя на их материальную поддержку также соответствующие денежные средства. В 2011 году на указанные цели было затрачено из профбюджета – 252636 сом, из них во время чествования пожилых людей (299 человек) 89700 сомов.

Другой важнейший блок мероприятий, проводимый профкомом связан с культурно-массовой и спортивно-оздоровительной работой. Это проведение государственных праздников, профессиональных праздников, мероприятий связанных с важнейшими событиями в государстве по плану   министерств   и   ведомств, университетских памятных дат, чествование знатных людей КНУ, проведение фестивалей, конкурсов, смотров, спартакиад, мемориальных соревнований, Универсиады. Всего на эту работу из средств профбюджета было потрачено 799 тысяч 419 сомов. При этом только на приобретение новогодних детских подарков было затрачено более 290 тысяч сомов.

Большим достижением профкома КНУ в последние 5 лет – организация льготного отдыха членов профсоюза в пансионате «Университет» за счет применения гибких цен стоимости путевок (т.е. за счет самого пансионата). В 2011 году 151 человек получили льготные путевки со скидкой 25% от своей полной стоимости, а пять человек (ветераны КНУ) 5 бесплатных путевок. Сам профком за счет профбюджета закупил 22 путевки. Через профком КНУ 124 человека приобрело путевки за их полную стоимость в пансионат «Университет», таким образом в кассу университета внесено наличными 787170 сомов. Санаторные путевки были получены как через ЦКПРОиН, так и за счет средств профбюджета КНУ. Профком закупил 39 санаторных путевок на сумму 261008 сомов. Частичная их стоимость в размере 37887 сомов внесена в профбюджет. Через ЦКПРОиН в детский оздоровительный центр «Красная гвоздика» было получено 26 бесплатных путевок для детей сотрудников. Профком КНУ за счет своего профбюджета закупил для детей дополнительно 15 путевок в ДОК «Дзержинец» затратив на это 82500 сомов, оплата родителей составила 30% стоимости путевок, обеспечившая возврат в профбюджет 24750 сомов. Всего 2011  году количество членов Профсоюза КНУ и членов их семей, оздоровленных в санаториях, пансионате и детских центрах составило 494 человека.

В течение 2011 года из профбюджета на культурно-воспитательные мероприятия затрачено 369393 сома.

Финансовая деятельность профкома находится под контролем членов Профкома, ревизионных профсоюзных комиссий КНУ и профсоюза работников образования и науки КР, а также органов налоговой службы и социального фонда КР, работников Счетной палаты КР и Казначейства КР. В ходе их неоднократных проверок, существенных замечаний по движению и расходованию денежных средств в профсоюзном комитете КНУ, в 2011 году не было.

Профсоюзный комитет активно занимался вопросами контроля работы арендных точек, расположенных в зданиях КНУ – общественного питания, компьютерных и других торговых услуг. Комиссии, возглавляемые представителями профактива, осуществляли несколько проверок, итоги которых с соответствующими рекомендациями, после рассмотрения на заседаниях профкома передавались ректору КНУ, для устранения отмеченных недостатков. Проблемы организации общественного питания сотрудников и студентов стоят остро и требуют постоянного внимания, на что обратил особое внимание председатель ЦКПРОиН Токтогулов А.Т. во время выездного пленума, проведенного в августе в Джалалабадской области.

В последние годы в Национальном университете активно развивалось студенческое профсоюзное движение. Молодые профсоюзные лидеры и активисты взяли в свои руки проведение многих культурно-массовых мероприятий и работу со студентами, проживающими в общежитиях. В 2011 году эту работу под руководством Карачалова Э., Порваткина О., Супуева Б. и Асанова Б. выполнял обновленный состав молодежного совета профкома КНУ, в который входили студенты-активисты: Джалилова Т., Исаков А., Адамкулова А., Токтобаев К., Жыргалбекова Ж., Рябченко А., Омурбек кызы Г., Уметов М. и Жаналиева Н. Они активно участвовали и в акциях институтов гражданского общества, посвященным актуальным проблемам молодежи.

Отдельные члены молодежного совета прошли обучение в методическом центре ФПК по теме «Основы ораторского искусства». Весь состав молодежного совета, включая студенческий профактив, приняли активное участие в содействии организаторам  проведения Национальной ярмарки вакансий для молодых граждан, в числе которых были представители ФПК КР.

Работа МС ПК была изучена ЦКПРОиН, обобщена и была отмечена на пленуме ЦКПРОиН в августе 2011 года, который проходил в Джалалабадской области.

В течение сентября – ноября месяцев была проведена широкомасштабная акция по профсоюзной мотивации для студентов первых курсов, в нее было вовлечено более 3000 человек. В результате чего, большинство студентов выразили желание вступить в ряды профсоюза. При этом более 300 студентов изъявили желание стать профсоюзными активистами. В течение года, в ряды профсоюза КНУ активно принимались студенты. В этих целях молодежный совет профкома разработал и издал специальный буклет, который вручался студентам, и где была отражена деятельность профсоюзов.

Для студентов первых и вторых курсов, потенциальных профсоюзных активистов, были проведены ряд тренингов-семинаров по основам профсоюзной деятельности и прав и свобод человека и гражданина. На эти цели было затрачено более 32 тысяч сомов. Для них был организован также и выездной семинар в Кашка-Суу, с применением современных интерактивных методик обучения, групповых работ и большим количеством различных ситуативно-ролевых игр. В нем приняли участие также представители профсоюзных организаций КГТУ, КГАФКиС, КГУСТА и Молодежного комитета КНУ – как представителя со стороны социального партнера профкома КНУ. Совместно с общественным Фондом «Кыргыз Нуру» и институтом общественной политики, молодежным советом профкома, осенью проведен ряд семинаров по избирательным правам граждан и проблемам конфликтологии среди студентов КНУ.

По инициативе молодежного совета в конце 2011 года были созданы школа профсоюзного актива и школа молодежного профсоюзного лидерства, как постоянно действующие при профкоме КНУ. Они будут заниматься разработкой различных тренингов-семинаров (обучающих компонентов по методикам институтов гражданского общества) не только для студенческого профсоюзного актива университета, но и других высших учебных заведений города Бишкек и других регионов. Их основная цель – формирование активной гражданской позиции студенчества и его приобщение к активной совместной деятельности в образовательном пространстве страны. Деятельность указанных школ, а по сути – будущих экспериментальных площадок (работающих по пилотным проектам), будет тесно взаимодействовать с профсоюзными отраслевыми и международными организациями.

Завоеванная победа обязывает ко многому профсоюзную организацию КНУ, которая и в наступившем 2012 году, в год юбилейного празднования 80-летия начала деятельности первого вуза страны, наметив перед собой новые цели и задачи, в тесном взаимодействии с органами отраслевого профсоюза, должна добиться не только укрепления и развития профсоюзного движения в университете, но и повысить свой авторитет среди людей, на основе конкретных и реальных дел в интересах каждого члена профсоюза.